| début |
fin |
|
|
|
|
[sans numérotation] [Dos]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Plat supérieur]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Ex Dono Magistri Gillet 1764]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Frontispice]
Image : [Représentation du cabinet d'un savant du XVIIe siècle. Expériences d'un médecin sur les sels et les acides (alcali et acidum)]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Page de titre]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Epître dédicatoire]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Dédicace]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] Praemissum candido, & benevolo lectori. Alloquium
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
1 « Salvum quod te reducem video, & novum in Arte Mystam, lacte nutritum hippocratico [...] »
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4 Defendit vetustatem, adeò ut novae additamenta non rejiciat. Hippocratem, galenumque suis laudibus dignos judicat
|
|
|
|
5
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9
|
|
|
|
10
|
|
|
|
11 Adjutamento esse medico, non impedimento scripta majorum asserit. Quicquid recentioris aevi est, illis complicandum
|
|
|
|
12 Quae te dementia caepit ?
|
|
|
|
13
|
|
|
|
14
|
|
|
|
15 Pergit rejicere majorum scripta
|
|
|
|
16 Obseculorum vitia non fugiendos quosvis vult authores : electionem posse institui : helmondtium quoque quam plurimis scatere vitiis
|
|
|
|
17
|
|
|
|
18
|
|
|
|
19 Helmondtium extollit
|
|
|
|
20 Eundem deprimit, & improbat
|
|
|
|
21 Pergit in defensione helmondtii
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23 Helmontii sequaces perstringit
|
|
|
|
24 Extollit hodierna medicinam augmentandi & emendandi studia experimentalia
|
|
|
|
25
|
|
|
|
26 Nova cum antiquis conciliari posse asserit, & absurdis dogmatibus januam per expermenta non patefaciendam
|
|
|
|
27
|
|
|
|
28 Per resolutiones chymicas detecta nova artis & naturae instrumenta, alcali nimirum & acidum proponit, & urget
|
|
|
|
29
|
|
|
|
30
|
|
|
|
31 Quis locus ingenio, sensus quum vincere possint ? / Resolutiones chymicas in dubium vocat. Alcali & acidum commentitia vult, necdum benè intellecta
|
|
|
|
32
|
|
|
|
33
|
|
|
|
34
|
|
|
|
35 Defendit resolutiones, & exiis conclusiones universales sufficientes urget
|
|
|
|
36
|
|
|
|
37
|
|
|
|
38 Nihil in universum concludendo è resolutionibus trahi posse contendit ulterius
|
|
|
|
39
|
|
|
|
40 Resolutionibus firmiter instat, etiamque hippocratem argumento suo allegat
|
|
|
|
41
|
|
|
|
42
|
|
|
|
43 Allegatum hippocratis lusu excipit
|
|
|
|
44
|
|
|
|
45 Commodam explicationem loca hippocratica tolerare ; regerit
|
|
|
|
46
|
|
|
|
47 Indignatur prolata serio responso / Quid per vocabula alcali & acidi intelligendum, explicat, & determinat
|
|
|
|
48
|
|
|
|
49
|
|
|
|
50
|
|
|
|
51
|
|
|
|
52 E nominibus abusivè sumptis colligit rerum ipsarum nullitatem
|
|
|
|
53
|
|
|
|
54 Quid sit alcali, quid acidum, circumscribit
|
|
|
|
55
|
|
|
|
56 Imaginariam hanc descriptionem alcali & acidi esse : è terrestribus adustis, non bisce praeexistentibus particulis salia provenire regerit
|
|
|
|
57
|
|
|
|
58
|
|
|
|
59 Monstrat alcali & acidi existentiam extrà salsedinem : ab eorum combinatione salem omnem provenire, non verò salem omnipraesentem esse
|
|
|
|
60
|
|
|
|
61
|
|
|
|
62
|
|
|
|
63
|
|
|
|
64
|
|
|
|
65
|
|
|
|
66 Non agnoscit alcali vel acidum citrà salsedinem, absque his salem ab igne produci contendit
|
|
|
|
67
|
|
|
|
68 Urgendo praedicta, exemplum saponis subjicit, ut evincat, quam occultim latere queant pugiles
|
|
|
|
69
|
|
|
|
70 Conjecturas non vult inanes, at certa experimenta
|
|
|
|
71 Constitui mineralia à pugilibus, probat ex eorum resolutione, depuratione, & praecipitatione
|
|
|
|
72
|
|
|
|
73
|
|
|
|
74
|
|
|
|
75
|
|
|
|
76
|
|
|
|
77 Conclusiones ab externis & alienis resolventibus, depurantibus, & praecipitantibus ad intrinseca mineralium constitutiva rejicit
|
|
|
|
78
|
|
|
|
79
|
|
|
|
80 Declarat ulterioribus praecedentia. à crystallis metallicis, ab iis potabilibus, à Menstruis binae conditionis argumentatur
|
|
|
|
81
|
|
|
|
82
|
|
|
|
83
|
|
|
|
84 Reprobat, quicquid de concretione metalliferâ, & duplici menstruorum classe praedictum
|
|
|
|
85
|
|
|
|
86 Recrementa urget metallica, & eorum promptam regenerationem è sale tartari, vel proprio colchotare
|
|
|
|
87
|
|
|
|
88 Regenerationem hanc parvi momenti censet
|
|
|
|
89
|
|
|
|
90 Effervescentiam, & nixum explosivum in mineralibus, in subsidium indeclinabile sumit
|
|
|
|
91
|
|
|
|
92
|
|
|
|
93 Effervescentiam ab igneis conclusis particulis, & aqueis, in se agentibus deducit
|
|
|
|
94
|
|
|
|
95
|
|
|
|
96 Effervescentiam firmissimum praebere inditium alcali & acidi praesentium confirmat. Ab acidi actione in alcalirerum coagulum deducit
|
|
|
|
97
|
|
|
|
98
|
|
|
|
99
|
|
|
|
100
|
|
|
|
101
|
|
|
|
102 Non à solo acido coagulationes & concretiones omnes in omnibus subjectis proficisci posse confirmat
|
|
|
|
103
|
|
|
|
104
|
|
|
|
105 Unicum coagulationis specificae specificum esse medium acidum argutatur
|
|
|
|
106
|
|
|
|
107
|
|
|
|
108 Indignatur ampliori solutione praedicta, exigit experimenta certa / Experimentis duobus occultum alcali manifestum reddit ; mercurium ab eo praecipitari, & sp. vitriole absorberi docet
|
|
|
|
109
|
|
|
|
110
|
|
|
|
111
|
|
|
|
112
|
|
|
|
113
|
|
|
|
114 Experimentis praedictis aliundè mutuatis non multum tribuit. discrimen inter muriatica & lixivae saeliae absque his cognitum ait
|
|
|
|
115 Transit ad circulum vegetabilium, & in eo primas obtinere alcali, & acidum confirmat
|
|
|
|
116
|
|
|
|
117
|
|
|
|
118
|
|
|
|
119 Circulo vegetabilium attribui alcali, & acidum in universum perperam, sustinet
|
|
|
|
120 Salia vegetabilibus elicita novos esse faetus ; ex combinatione, vel separatione alieni ab alcali & acido per ignem resultantes asserit, hincque praesentiam pugilum statuminat
|
|
|
|
121
|
|
|
|
122
|
|
|
|
123
|
|
|
|
124
|
|
|
|
125
|
|
|
|
126
|
|
|
|
127 Declinat conflictum de salium praesentiâ jam antè habitum, urget sufficentiores probas
|
|
|
|
128 Alcali & acidum tam volatile, quam fixum asserit. in succis vegetabilium exstare probat expresso uvarum succo, ab eoque resultantibus
|
|
|
|
129
|
|
|
|
130
|
|
|
|
131
|
|
|
|
132
|
|
|
|
133
|
|
|
|
134 Succum uvarum expressum, & quae ex eo sunt, non adeò firmiter statuminare pugiles, ut abhinc argumentum valeat ad omnia vegetabilia
|
|
|
|
135
|
|
|
|
136
|
|
|
|
137 Succos plantarum examini subjicit, quo pugilis unius prae altero dominium discernatur. Lactescentiam prodere minus fortes, volatilesque contestatur
|
|
|
|
138
|
|
|
|
139
|
|
|
|
140 Lactescentiam non aestimat : colorum variationes è variantibus corporum texturis deducit
|
|
|
|
141
|
|
|
|
142 Refutat, quae contra lactescentiam pugnant. Syrupum violarum in exemplum superaddit
|
|
|
|
143
|
|
|
|
144
|
|
|
|
145 Nullius fructus omnia haec censet, & proindè despectui habet
|
|
|
|
146 In circulo animali quoque resolutiones partium quarumcumque reddere tam alcali, quam acidum monstrat
|
|
|
|
147
|
|
|
|
148
|
|
|
|
149 Rejicit resolutiones : alia desiderat comprobatoria
|
|
|
|
150 Cum alimento assumi alcali & acidum asserit, sicque transire in substantiam aliti, quin sapores inde dependere
|
|
|
|
151
|
|
|
|
152
|
|
|
|
153
|
|
|
|
154 Nequidem ab alimento ad alitum argumentationem valere ; saporum causas aliundè ab aliis deduci regerit
|
|
|
|
155 Fermentationem chyliferam in ventriculo à congressu alcali & acidi volatilium deducit : salivam fermenti suscitabulum ; reliquias acres & salinas contendit, non à solo acido efficaces
|
|
|
|
156
|
|
|
|
157
|
|
|
|
158
|
|
|
|
159
|
|
|
|
160
|
|
|
|
161
|
|
|
|
162 In fermentatione ventriculi chyliferâ pugilum congressum non necessarium agnoscit
|
|
|
|
163
|
|
|
|
164 Effervescentiam in intestino tenui à bile & succo pancreatico, velut alcali lixivo, & acido ad chyli secretionem adducit
|
|
|
|
165
|
|
|
|
166
|
|
|
|
167
|
|
|
|
168
|
|
|
|
169
|
|
|
|
170 Secretionem chyli ; bilis, & succi pancreatici appulsum exponit aliter. Effervescentiam naturalem & sempiternam intestino nullam concedit
|
|
|
|
171
|
|
|
|
172
|
|
|
|
173
|
|
|
|
174
|
|
|
|
175 Effervescentiam ab alcali & acido in intestino stabilit, ac pluribus diducit. Succum pancreaticum acidum confirmat
|
|
|
|
176
|
|
|
|
177
|
|
|
|
178
|
|
|
|
179
|
|
|
|
180
|
|
|
|
181
|
|
|
|
182
|
|
|
|
183
|
|
|
|
184 Effervescentiam intestini nonnisi praeternaturalem, acidumque praeternaturale ; nullum verò triumfluem humorem agnoscit
|
|
|
|
185
|
|
|
|
186
|
|
|
|
187 Triumfluum humorem pluribus confirmat, & explicat : illius acidum supereminens cum aliis jugem cruori consistentiam largiri evincit
|
|
|
|
188
|
|
|
|
189
|
|
|
|
190
|
|
|
|
191
|
|
|
|
192 Non in triumfluo humore, nec in ullo alio acidum agnoscit sufficiens ad stabilimentum naturale sanguinis
|
|
|
|
193
|
|
|
|
194
|
|
|
|
195 Chylum per lacteas thoracis, & sanguineas portae vias invadere cor : heîc alcali bilioso rursus suffundi, illic acido lymphatico : utrobique succum nutrititium contineri, heîc sanguineum pro partibus sanguineis ; illic serosum pro spermaticis asserit
|
|
|
|
196 Quod variet natura vices, quod mobilis ordo
|
|
|
|
197
|
|
|
|
198
|
|
|
|
199
|
|
|
|
200
|
|
|
|
201
|
|
|
|
202 Promiscuum chyli influxum esse : nullum in lymphâ acidum : bilem in hepar non infundi asserit
|
|
|
|
203
|
|
|
|
204
|
|
|
|
205
|
|
|
|
206
|
|
|
|
207 Transitum chyli diversi duplicem confirmat experimento lorverii. Bilis effusionem in hepar & sanguinem protegit. Effervescentiam in corde pugilicam vitae, motus, calorisque arguit solam causam
|
|
|
|
208
|
|
|
|
209
|
|
|
|
210
|
|
|
|
211
|
|
|
|
212
|
|
|
|
213
|
|
|
|
214
|
|
|
|
215 Effervescentiam in corde à pugilum confluxu agnoscit nullam. Flammulam vitalem cordi insitam, quâ sanguis imbuatur, & motum contractionis intrinsecum ad perpetuandam vitam asserit
|
|
|
|
216
|
|
|
|
217
|
|
|
|
218
|
|
|
|
219
|
|
|
|
220
|
|
|
|
221 Flammulam in corde vitalem nullam agnoscit. Principium vitae ac motus à commistione pugilum deducit per sanguinem factâ
|
|
|
|
222
|
|
|
|
223
|
|
|
|
224
|
|
|
|
225
|
|
|
|
226
|
|
|
|
227
|
|
|
|
228
|
|
|
|
229 Flammulam cordi insitam, principium vitae ac caloris, ac motus propugnat & stabilit acriter. Nec praesentes, nec tam efficaces agnoscit in sanguine pugiles
|
|
|
|
230
|
|
|
|
231
|
|
|
|
232
|
|
|
|
233
|
|
|
|
234
|
|
|
|
235 Accensum sanguinem ab aëre admisso non refrigerari, nec flammulam adeò in corde ullam : pugiles solos sat efficaces : succum alibilem in sanguine & sero latitantem ab his promoveri, dum acidum largitur consistentiam, & salsum volatile ex copulâ utriusque innascitur, edisserit
|
|
|
|
236
|
|
|
|
237
|
|
|
|
238
|
|
|
|
239
|
|
|
|
240
|
|
|
|
241
|
|
|
|
242
|
|
|
|
243
|
|
|
|
244 Aëris introitum in sanguineam massam necessarium judicat. Rejicit pugiles, quod massam sanguinis aliàs omninò salsam redderent. Spiritus explicat
|
|
|
|
245
|
|
|
|
246
|
|
|
|
247 Salsedinem volatilem ab unione pugilum explicatius profert. Ex alcali volatili spiritus vitales ; ex acido spiritus quosdam acidos : illos dominari, hos succumbere naturaliter confirmat
|
|
|
|
248
|
|
|
|
249
|
|
|
|
250 Indignatur examine ulteriori prolata
|
|
|
|
251 Ab alcali volatili spiritus animales in cerebro produci contendit, quorum reliquiae cum recollecto acido à glandulis compingantur in lympham
|
|
|
|
252
|
|
|
|
253
|
|
|
|
254 Nec alcali volatile in spiritus vel vitales, vel animales facescens agnoscit, nec lympham ex compactione ejus cum acido commentitio tolerat
|
|
|
|
255 Spiritus & vitales & animales reverà ex alcali producibiles autumat : acidum cum sanguine inferri lieni, ibique à spiritu animali temperari, ac domari : nec in liene aliud quicquam peragi asserit
|
|
|
|
256
|
|
|
|
257
|
|
|
|
258
|
|
|
|
259
|
|
|
|
260 Officium lienis ad fermentum sanguini suppeditandum restringit
|
|
|
|
261 Acidum nimium succrescere, & liene emendari pluribus urget. Quicquid humorum aliorum, id omne à pugilum accessu vel recessu modificari monstrat
|
|
|
|
262
|
|
|
|
263
|
|
|
|
264 Meras & inutiles rejicit hypotheses de sanguine, & humoribus. Exemplo corrupti & verminosi sanguinis statutum rejicit pugilicum
|
|
|
|
265
|
|
|
|
266
|
|
|
|
267
|
|
|
|
268 Humores potissimum disterminari à permixtione pugilum : nec putredine, nec verminatione eos excludi : sanguinis animatam aut verminosam pullaginem rarissimam & utplurimum fictitiam esse contendit, & ne taedio sit, finem respicit
|
|
|
|
269
|
|
|
|
270
|
|
|
|
271
|
|
|
|
272
|
|
|
|
273
|
|
|
|
274 Concludit, & spondet brevi annectenda ulteriora practica medica
|
|
|
|
275
|
|
|
|
[sans numérotation] Errata
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Plat inférieur]
|
