Liber II
266

Verum ubi musculos dorsum mouentes, id principium perreptauit, eamque costarum regionem contingit, quæ maxime in dorso, uersus posteriora extuberat, carnosum densumque efficitur, et uniuersus musculus ad eum modum auctus, in angustum tantisper procedit, donec tendinem latum, ualidum, sed breuem humero inserat, subter ipsius ceruicem, et secundum ipsius longitudinem, in medio tendinis brachium pectori admouentis, et tendinis qui brachium recta ad dorsum agit. Hic itaque musculus etiam triangularis est, sed plane inæqualibus conformatur costis, ac duas quidem longissimas exigit, unam, quæ secundum dorsi longitudinem porrigitur, alteram, quæ ad osse sacro, per ilia et inferiorem thoracis partem, sursum ad tendinis insertionem conscendit, atque alterum axillæ cauitatis uallum constituit. Tertia uero præsentis musculi costa, a sexta thoracis uetebræ[18]spina, super angulum scapulæ, quem basis humilior pars ostendit, ad insertionem tendinis uehitur, atque hæc transuersim quodammodo repens, reliquis duabus costis multo breuior est. Ac pro tranguli costarum inæqualitate, etiam huius musculi fibræ differunt, quæ enim per ilia, et spuriarum costarum extrema sursum porriguntur, prolixissimæ, ac minus obliquæ sunt : quæ uero ab inferiorum uertebrarum thoracis spinis enascuntur, breuiores sunt, et transuersim magis prorepunt. Musculus iste motus brachij deorsum opifex est, non quidem id simplici motu, sed composito, pro fibrarum uarietate, præstans : quandoquidem prout superiores fibræ, aut inferiores in se colliguntur, contrahuntur'ue, ita quoque deorsum, nunc ad superiora, nunc ad inferiora, brachium uersus dorsum deprimitur.Lib. 13 de Partium usu et 5 de Administrandis sectionibus. Porro musculus hic, dum scapulæ humiliorem transcendit angulum, fibris quibusdam scapulæ committi, atque ipsi aliqua insigniori apprehensione adnasci, Galenus scriptum reliquit. Deinde huius insertionis beneficio, non modo brachium duntaxat, ab hoc musculo moueri asserit, imo etiam illum detractionis scapulæ ad inferiora autorem esse commemorat. Profecto etsi quam maxime uerear, Galeni placitis obuiam ire, et lubens hoc Capite, saltem unicum musculum citra controuersiam plene describere optem, haudquaquam tamen, ut res sese habet, hic subticere queo. Præsens enim musculus, dum humiliorem scapulæ basis angulum integit, scapulæ ossi, nisi musculorum, qui ab illo pronascuntur, interuentu, contiguus uisitur, neutiquam autem ossi connatus, ut neque etiam, cui incumbit ibidem musculorum regioni, aliqua peculiari insertione committitur, connasciturque. Non enim aliter inibi subditis adnectitur musculis, quam musculis dorsum mouentibus, et thoracis et abdominis, qui huic musculo non minus, quam illi scapulam occupantes substernuntur. Quum itaque musculus hic, nullam in scapulam moliatur insertionem, proprio etiam motu una cum brachio eam nequaquam, ut Galenus opinabatur, deorsum uellit. Etsi illum tota ea sede, qua angulo scapulæ superuehitur, scapulæ innasci darem, id tantum me Hercules transuersis perficietur fibris, illis inquam, quæ in elatissima suæ originis sede habentur, atque a sextæ, septimæ, octauæ, nonæ et decimæ thoracis uertebrarum spinis dependent, quæ sane non deorsum scapulam mouerent, sed recta ad dorsum. Huius enim musculi eminentior pars, altius a spinis, quam Galenus arbitratur, principium ducit, nam aliquousque illi musculo substernitur, quem scapulam mouentium secundum numeramus, quemque Galenus inter posteriores scapulam mouentes, Demissiorem uocat, amplum hunc brachij musculum, ibidem principij sui uerticem assumere astruens, ubi ille demissior scapulæ musculus cessat.Musculus alius quo simia et canes abundant.
Lib. 1 et 5 de Administrandis dis[sectionibus] et 13 de Vsu partium.
At quum suo rursus loco de scapulæ motoribus sermonem instituemus, ad brachij musculos iam reflectenda est oratio, inter quos Galenus alium enumerat musculum, eiusdem functionis cum nuper dicto, gratia efformatum, ut scilicet brachium deorsum trahat, atque hunc quidem latum amplumque esse recenset, sed tenuem interim. Membranam enim, quam nos carnosam uocamus, fibris carneis augeri narrat, quum primum ilia contingit, ac fibras has sursum tensas, carnosiores tantisper effici, donec membrana ampli et tenuis musculi naturæ, quem buccas mouere diximus, respondeat, humeroque implantetur. Deinde hunc musculum Galenus omnes, qui illum præcesserunt consectionum Proceres, in hominum potius corporibus, quam cum Galeno in simijs se exercitantes latuisse, atque ab ipso in simijs inuentum nusquam non iactitat : ego profecto in simijs, et canibus, plurimisque quadrupedibus ipsum obseruaui, non tamen in omnibus æque latum carnosum'ue. Ac in simia (ut id priuatim dicam) ad hunc modum mihi apparuit, membrana carnosa, secundum spinæ totius longitudinem firmius subditis organis, quam alibi connascitur haud aliter, quam si ex spinarum apicibus principij sui portionem, aliorum ligamentorum modo educeret. Verum in ea sede, qua membrana e regione quinque lumborum uertebrarum consistit, iliumque os contingit, carneis, sed tenuibus rarisque fibris adaugetur, quæ sursum oblique uersus axillam prorepentes, ac ex lata basi sensim in arctum collectæ, musculum amplum at tenuem exprimunt, qui in mucronem desinens obscure, uixque admodum in humerum implantatur,

×Coquille pour uertebræ.