Liber II
298

inferioris dorsi partis, lumborum scilicet uertebrarum, flectendi munus concreditum est, ipsique ambo duntaxat, illius motus autores sunt. Sed quum horum utrinque unus consistat, et is obliquis donetur fibris, præsentes musculi obliquam quoque flexionem molientur, prout hic ille ue solus in se colligitur. Sola itaque inferior dorsi pars, proprios musculos flexionis opifices exigit, quorum etiam beneficio media dorsi pars, ipsæ uidelicet thoracis uertebæ[25], quorum corpora sunt excarnea, nonnihil inclinantur superioribus scilicet, una cum ceruice, inferioribus uero, simul cum uertebris lumborum inflexis. Quanquam non inepte fortassis quispiam dixerit thoracis flexioni (quæ non nisi uniuerso thorace simul inflexo perficitur) etiam rectos abdominis musculos, thoracem deorsum trahentes, suppetias ferre. Supersunt ad huc enarrationi sex musculi, in utroque latere terni, in exteriori dorsi sede repositi.Vndecimus et duodecimus. Vndecimus itaque et duodecimus dorsum mouentium utrobique sunt singuli, et soli duntaxat ex sex adhuc recensendis Galeno cogniti, quanuis etiam neque undecimi seu duodecimi (quum par utriusque sit ratio) descriptionem recte nobis tradiderit.Ad finem 5 lib. de Administrandis sectionibus. Vndecimus enim, quem in dextro latere, uti duodecimum in altero reponimus, ex longioribus totius corporis est musculis, ab infima nanque ossis sacri sede, ad primam usque thoracis uertebram exporrigitur, illi thoracis musculo natura similis, quem ipsi in exortu, et in lumbis progressu connatum, atque in omnium costarum radicibus, ubi primum a transuersis uertebrarum processibus abscedunt, insertionem moliri diximus. Hic enim dorsi musculus, de quo in præsenti sermonem instituimus, ex totius ossis sacri spinæ summo, secundum ipsius longitudinem, et deinde ex spinis quinque uertebrarum lumborum, nerueo ualidoque admodum principio enascitur, quod illi, quem in tota serie decimumtertium appellauimus, insternitur. At principium id tota quoque ossis ilium interna sede, quæ extra transuersam ossis sacri regionem prominet, carnosum omnino educitur, et ut sedes, a qua musculus exoritur, acuta est, ita quoque acuti instar anguli musculus uisitur. Hinc sursum ascendens, atque ueluti dicebam, admodum neruosus crassusque, ab ossis sacri et uertebrarum lumborum spinis principium ducens, carnosior paulatim ad externum ipsius latus efficitur, transuersis lumborum uertebrarum processibus insertus, ac ueluti teretis musculi imaginem carnosa sua sede exprimens. Si enim et neruoso ipsius, quod ex spina pendet principio attenderes, latior multo quam profundior dicendus esset, attamen externa ipsius sede læuis æqualis'ue est, interna autem parte, propter suæ carnosæ partis crassitiem, et neruosæ tenuitatem, secundum ipsius longitudinem sinus quodammodo illi incisus uidetur, quo decimotertio nobis enarrando musculo cedit, et locum porrigit. Vbi uero ad undecimam usque thoracis uertebram conscendit, arctior longe redditus, neque reliquis superiorum uertebrarum spinis adeo connatus, sensim ad primam usque thoracis uertebram angustior redditur, transuersis omnibus thoracis uertebrarum processibus innixus, quibus singulis ex interna sua sede, tendinem instar ansulæ cuiusdam exporrigit, ipsorum processuum apicibus, et ueluti costæ cum ipsis articuli termino insertum pari omnino modo, quo quartus hominis thoracem mouens musculus, qui costis singulis tendinem quoque offerebat, uerum is thoracis musculus ab externo ipsius latere eiusmodi tendines remotius a se dispargit. Dorsi autem musculus, non ex altero latere, sed potius ab interna anteriori 'ue sede tendines emittit, non recto tramite, uerum oblique uersus exteriora sursum expansos. Quemadmodum etiam musculi fibræ, omnes obliquæ sunt. Vnde quoque euenit thoracem lumbosque horum musculorum, undecimi scilicet et duodecimi ope, recta, et etiam in latera extendi. Ambobus enim æque contractis, tota illa dorsi pars, cui præsentes musculi inseruntur, in neutrum latus uergens extenditur, at altero tantum protenso, in ipsius latus spina inuoluitur, extensionem experta, quod sane nihil minori negocio, quam ipsa sectio docet.Decimustertius et 14. Decimustertius, cui in sinistro latere decimusquartus respondet, atque sub undecimo occulitur, ab illa ossis sacri sede principium obtinet, quæ ab ipsius spina ad connexum eius, cum ilium osse pertinet. Atque ut illa sedes sursum ascendens modice latescit, ita musculi huius quoque initium, infima sede acutum est, et latius modice redditum, tandem ad transuersum quintæ lumborum uertebræ processum ducitur, et illic reliqua ipsius sede latior redditus, a transuersis reliquarum uertebrarum processibus initium ducens, ad undecimæ usque thoracis uertebræ spinam conscendit, et gracilior tenuiorque factus, inibi ad undecimæ thoracis uertebræ spinam in acutum angulum finitur. Exortus, quem decimustertius musculus ab osse sacro ducit, sui coniugis exortui contiguus est, quemadmodum etiam per reliquum in altiora progressum præsentes musculi inuicem committuntur. Vtrique enim sese inter spinarum interualla insinuantes inuicem internis lateribus committuntur, tantum mutuo dehiscentes, quanta ligamenti est crassities, quod inter spinarum interualla reponi secundo ab hoc Capite auditurus es. Horum musculorum fibræ, ab inferioribus sursum uersus interiora oblique assurgunt, et ex inferiorum uertebrarum transuersis

×Coquille pour uertebræ.