Liber II
238 [338]

Galenus huic musculo (quod forte illum primus inuenisset, aut quod alij Dissectores illum flectendi opificem non recensuissent) fauit, ut in secundo de Administrandis sectionibus hunc solum posse poplitem flectere, aut maxima potentia præditum esse scripserit. Mihi uero non modo haud maxima potentia ad tibiam flectendam ualere uidetur, sed nulla prorsus. Quandoquidem musculus hic obliquus recto motui præfici nequit : deinde adeo est inualidus, ut ne tantillum tibiam sursum uellere possit. Ad hæc, nulla huic cum reliquis tibiam agentibus est proportio, quum breuissimus et tenuissimus sit, femorisque ossi, et multo minus illi ossi quod sacri ossis lateri commissum uidemus, non connascatur. At hæc inter secandum exactius multo obseruabis, quum hic musculus inuentu facilis sit : ilico nanque ac suræ musculi a femoris capitibus enati, a femore liberantur, ac deorsum reflexi pendent, is musculus est admodum conspicuus. Priusquam uero ex dissectionis ordine is detegetur, femur mouentes musculos describemus : quorum administratione absoluta, pedis, et deinde digitorum motoribus nos accingemus, in quorum Anatome obliquus hic in poplite latitans musculus spectandum se offert : ac ostendit pariter, num commune aliquod munus obeat cum superiori radium in pronum mouente musculo.

DE MVSCVLIS FEMVR MOVENTIBVS. Caput LVI.

Femoris motus. FEMVR decem, aut si in maximum redigantur numerum, quatuordecim proprijs agitur musculis, qui id extendunt, flectunt, introrsum alteri cruri adducunt, extrorsum in latus amouent, et circumagunt. Flectitur itaque femur ad inguina, nobis id sursum antrorsumque ferentibus. Extenditur autem nobis deorsum, et uersus terram id deducentibus. Summam autem extensionem habet stantibus, tunc maxime quum uni pedi innitentes, alterum crus in posteriora, quam licet remotissime protendimus. Vnde etiam merito Natura magnis et fortibus multisque musculis extensionem concredidit, quos iam enitat persequi, eum Galeni ordinem seruaturus, quem ad calcem decimi quinti de Partium usu est secutus. Is nanque longe mihi potior, et ex aliorum dissectionis procerum suffragio magis descriptus apparet, quam is quo coxæ articuli musculos in secundo de Administrandis sectionibus aggreditur.Primus femur mouentium. Primus itaque ipsorum sub summa cute consistit, alterius lateris natem præcipue efformans. Exoritur enim lato et admodum carnoso principio, ex tota spinæ ossis ilium posteriori parte, quæ uersusos sacrum magis eminet, deinde etiam spinæ superioris regionis portionem quoque suo exortu appræhendit. Infimam autem sui exortus partem a coccygis ossis et infimi ossis sacri posteriori sede assumit : in qua etiam sede unius lateris musculus, musculo alterius lateris contiguus uisitur. Ex his ilium ossis spinæ sedibus, et sacro osse, et coccygis osse musculus uelut ex semicirculo pronatus, in corporis latus nonnihil oblique deorsum proreptat, toti coxendicis articulo superuectus. Vbi uero articulo insternitur, gracilior angustiorque tantisper efficitur, donec in latum et ualidum finiat tendinem, quo exteriori magni femoris processus parti secundum ipsius longitudinem oblique inseritur. Principium enim insertionis paulo sub superiori eius processus apice nonnihil uersus anteriora molitur : hinc deorsum in posteriora modice descendens, et magnam eandemque ualidam sui tendinis portionem, in processus eius radicem, longa linea secundum femoris posteriora inserens.Secundus femur mouentium. Secundus magna ex parte primo femoris musculo substratus, ab anteriori superiorique ossis ilium spinæ regione lato quoque et carneo exortu enascitur, totam fere ilium ossis spinæ sedem occupans, a qua primus initium non mutuauit. Verum hac tantum sede secundus musculus non contentus, ab ilium ossis dorso, ubi primus musculus ab osse primum abscedit, sub illo quoque enascitur : adeo ut huius quoque initium tanquam ex semicirculo prodeat, posteriori sua sede, etiam in exortu primo musculo subiectum. Ex hac ossis ilium sede deorsum oblique nonnihil ad latus descendit, ut sensim arctior redditus, primum musculum totus subeat, articulum quoque coxendicis integens : e cuius regione in membraneum, sed ualidum tendinem cessat, qui elatiori magni femoris processus parti implantatur : anteriorem quoque processus regionem aliquantulum comprehendens, latamque et transuersam insertionem (si cum primo conferatur) molitus. quum itaque primi musculi fibræ, quasi transuersim in latus minimum scilicet deorsum inclinatæ prorepant, secundi autem recto quasi ductu decliues, et modice admodum in latus protensæ propagentur, utriusque musculi fibræ sibi mutuo X literæ modo decussatim incumbunt. Hic musculus similiter ac primus, nulla ex parte aut amplior, aut crassior, aut carnosior conspicitur, quam