| début |
fin |
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Notes manuscrites]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Page de titre]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Dédicace]
Image : [Bandeau et lettrine : D]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Dédicace]
|
|
|
|
[sans numérotation] Ad lectorem
|
|
|
|
[sans numérotation] Paulus PP. V
|
|
|
|
[sans numérotation] Imprimatur
|
|
|
|
1 In primum librum aphorismorum Hippocratis
Image : [Bandeau et lettrine : Q. Représentation de Romulus et Remus allaités par une louve]
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5 1- Vita brevis, ars longa, occasio praeceps, experimentum periculosim, judicem difficile. Nec solum seipsum praestare oportet opportuna facientem, sed et aegrum, affidentes et exteriora
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9
|
|
|
|
10 2- In perturbationibus ventris et vomitibus spontinis, si talia purgentur, qualia purgari oportet, confert et leviter ferunt : sin minus, contra. Sic et vasorum si talis fiat, qualis fieri debet : confert et bene tolerant : sin minus contra. Inspicere itaque oportet et regionem et tempus et aetatem et morbos, in quibus conveniat, aut non
|
|
|
|
11
|
|
|
|
12 3- Habitus exercicatorum, qui ad summum bonitatis attingunt periculosi, si in extremo constiterint, neque enim possunt in eodem per manere, ne que quiescere. Cum vero non quiescant, ne que possint proficere in melius : reliquum est, ut decidant in deterius. His de causis, bonum habitum statim solvere expedit, ut corpus rursus nutriri incipiat. Neque compressiones, ad extremum ducende sed qualis natura fuerit ejus, qui debet perferre, ad hoc ducere convenit, sic ut evacuationes, quae ad extremum deducunt, periculosae, et rursus riffectiones eum extreme fuerint periculosae
|
|
|
|
13
|
|
|
|
14
|
|
|
|
15
|
|
|
|
16 4- Victus tenuis, atque exquisitus, in passionibus quidem longis semper, in acutis vero, in quibus non convenit, periculosus et rursus, quid ad extremum devenit tenuitatis, gratis est. Nam et repletiones, quae ad extremum deveniunt graves sunt
|
|
|
|
17
|
|
|
|
18
|
|
|
|
19 5- In tenui victu aegri delinquunt, quo sit ut magis laedantur. Quicunque enim error conmittitur, major in hoc sit, quam in paulo pleniori vietu. Propterea etiam periculosus existit valdé tenuis et constitutus, et aequisitus victus, quoniam errores gratuis ferunt, ob hoc igitur tenuis victus, atque admodum exquisitus, eo, qui sit paulo plenior, magis periculosus
|
|
|
|
20
|
|
|
|
21 6- extremis morbis, extrema exquisite remedi a optima sunt. 7- Ubi igitur morbus peracutus est, statim et extremos habet labores et extreme tenuissimo victu utendum est. Ubi vero non, sed pleniorem victum contingit adhibere : tantum cibi indulgendum est : quantum morbus extremis est mollior
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23 8- Quando morbus in suo vigore constiterit, tunc victu tenuissimo utendum est
|
|
|
|
24 9- Conjectari autem oportet, an aegercum victu sufficiat perdurare ad morbi vigorem et nunquid prius ille deficiat, nec possit, cum victu perdurare, vel morbus antea deficiat atque hebetescat
|
|
|
|
25
|
|
|
|
26 10- Quibus igitur statim morbus in vigore constitit, iis etiam tenuis victus adhibendus est : quibus vero posterius debet consistere, iis et in ipso constistendi tempore, et parum ante illud, cibus subtrahendus, prius vero uberius victus adhibendus est, ut aeger sufficiat
|
|
|
|
27 11- In accessionibus abstinere oportet : nam nocuum est, et quibus per circuitum fiunt accessiones, in ipsa accessione abstinere oportet
|
|
|
|
28
|
|
|
|
29 12- Accessiones vero et constitutiones, morbi indicabunt et anni tempora et circuituum successiva in crementa, sive quotide, sive alternis diebus, sive per majora intervalla fiat
|
|
|
|
30
|
|
|
|
31
|
|
|
|
32 13- Senes facilime jeiunium ferunt : secundo loco, qui etatem consistentem habent : minus adolescentes omnium minine pueri, presertim qui inter ipsos sunt juniores
|
|
|
|
33
|
|
|
|
34
|
|
|
|
35 14- Qui crescunt plurinum habent calidi innati : plurimo igitur egent alimento : alioqui corpus absumitur. Senibus vero parum calidi innati inest, paucis propterea fomitibus egent : quia a multis extinguuntur
|
|
|
|
36
|
|
|
|
37
|
|
|
|
38
|
|
|
|
39
|
|
|
|
40
|
|
|
|
41 15- Ventres hyeme et vere natura calidissimi sunt et somni longissimi, quare per ea tempora alimenta copiosiora sunt exhibenda. Etenim tunc calor innatus, plurimus est : unde et pluribus egent alimentis, indicio sunt aetates, et athletae
|
|
|
|
42
|
|
|
|
43
|
|
|
|
44 16- Victus humidus febricitantibus omnibus confert : maxime vero pueris : et aliis qui tali victu uti consueverunt
|
|
|
|
45 17- Et quibus semel, aut bis : et quibus plura ne : an pauciiora particulatim oporteat afferre considerandum. Condonandum autem aliquid tempori aetati et consuetudini
|
|
|
|
46
|
|
|
|
47 18- Aestate et autumno cibos difficillime ferunt : hyeme facillime : secundum locum ver habet
|
|
|
|
48
|
|
|
|
49
|
|
|
|
50 19- His qui per circuitus accessionem habent : nihil dare oportet : neque cogere : sed subtrahere adjectioni ante judicationes
|
|
|
|
51
|
|
|
|
52 20- Quae judicantur et judicata sunt integre naque movere neque, novare aliquid : sive medicamentis : sive aliter irritando sed finere
|
|
|
|
53
|
|
|
|
54
|
|
|
|
55 21- Quae ducre oportet : quo maxime natura vergit per loca conferentia eo ducere
|
|
|
|
56
|
|
|
|
57 22- Concocta medicari, atque movere non cruda : neque in principiis modo non turgeant, plurimum vero non turgent
|
|
|
|
58
|
|
|
|
59
|
|
|
|
60
|
|
|
|
61 23- Dejectiones non multitudine sunt aestimandae, sed si talia deiiciantur, qualia conveniunt et aegri facile tolerant. Atque ubi usque ad animi defectioinem expedit ducere, faciendum, si aeger possit tolerare
|
|
|
|
62
|
|
|
|
63
|
|
|
|
64 24- In acutis passionibus raro et in principis medicinis purgantibus uti : et hoc cum praemeditatione faciendum
|
|
|
|
65
|
|
|
|
66 25- Si qualia oportet purgari, purgentur, confert et facile ferunt. Si contra, difficulter
|
|
|
|
67 Secundum librum Aphorismorum Hippocratis
|
|
|
|
68 1- In quo morbo somnus laborem facit mortale : si vero invat non mortale
|
|
|
|
69
|
|
|
|
70 2- Ubi somnus delirium sedat bonum
|
|
|
|
71 3- Somnus, atque vigilia utraque si modum excesserint malum
|
|
|
|
72
|
|
|
|
73 4- Non repletio, non fames aliud quicquam, quod modum naturae excesserit, bonum
|
|
|
|
74 5- Spontanee lassitudines, morbos praenunciant
|
|
|
|
75
|
|
|
|
76 6- Quicunque dolentes parte aliqua corporis : omnino dolorem non sentiunt. His men aegrotat
|
|
|
|
77
|
|
|
|
78 7- Quae longo tempore extenuantur corpora, lente reficere oportet : quae vero brevi breviter
|
|
|
|
79
|
|
|
|
80
|
|
|
|
81 8- Si a morbo cibum assumens quis non corroboratur pluti alimento corpus uti significatur : quod si non assumente cibum hoc accidat : scive oportet quod indiget evacuatione
|
|
|
|
82
|
|
|
|
83 9- Corpora cum quispiam purgare voluerit : oportet fluida facere
|
|
|
|
84
|
|
|
|
85
|
|
|
|
86 10- Non pura corpora, quanto plus nutries, tanto magis laedes
|
|
|
|
87
|
|
|
|
88 11- Facilius est impleri potu, quam cibis
|
|
|
|
89
|
|
|
|
90
|
|
|
|
91 12- Quae relinquuntur in morbis post judicium, recidinas facere consueverunt
|
|
|
|
92
|
|
|
|
93 13- Quibuscunque crisis, idest judicatio sit, his nox gravis ante accessionem. Quae vero subsequitur, magna ex parte levior existit
|
|
|
|
94
|
|
|
|
95
|
|
|
|
96
|
|
|
|
97 14- In proluviis alui, mutationes excrementorum invant, nisi ad mala mutatio fiat
|
|
|
|
98
|
|
|
|
99 15- Ubi fauces aegrotant, aut tubercula nascuntur in corpore, excretiones inspicere oportet. Nam si biliosae fuerint, corpus una aegrotat : si vero similes sanis, tutum est corpus nutrire
|
|
|
|
100
|
|
|
|
101
|
|
|
|
102
|
|
|
|
103 16- Ubi fames laborandum non est
|
|
|
|
104
|
|
|
|
105 17- Ubi cibus praeter naturam plus ingestus est, hic morbum facit, ostendit autem sanatio
|
|
|
|
106
|
|
|
|
107
|
|
|
|
108 18- Eorum que universim et velociter nutriunt, veloces quoque fiunt excretiones
|
|
|
|
109
|
|
|
|
110
|
|
|
|
111 19- Acutorum morborum non omnino sunt certae praenunciationes, aut salutis aut mortis
|
|
|
|
112
|
|
|
|
113 20- Quibus invenibus adhuc aluus humecta est, his scene scnetibus exicatur. Quibus vero invenibus adhuc aluus sicca est, his scene scentibus humectatur
|
|
|
|
114
|
|
|
|
115
|
|
|
|
116
|
|
|
|
117 21- Famen torexis, idest, vini potio soluit
|
|
|
|
118
|
|
|
|
119 22- Quicunque morbi ex repletione fiunt, curat evacuatio. Et quicunque ex evacuatione, repletio et aliorum contrarietas
|
|
|
|
120
|
|
|
|
121
|
|
|
|
122 23- Acuti morbi in quatuordecim diebus judicantur
|
|
|
|
123
|
|
|
|
124 124- Septenorum quartus est index. Alterius septimanae octavus principium. Est autem et undecimus contemplabilis. Ipse enim quartus est alterius septimanae. Rursus vero et decimus septimus contemplabilis, ipse siquidem quartus est, a quarto decimo, septimus vero, ab undecimo
|
|
|
|
125
|
|
|
|
126 25- Aestivae quartanae magna ex parte breves, autumnales longe et maxime que hymen attingunt
|
|
|
|
127
|
|
|
|
128 26- Febrem convulsioni supervenire melius est, quam febri convulsionem
|
|
|
|
129
|
|
|
|
130
|
|
|
|
131
|
|
|
|
132 27- His, qui non ex ratione levius se habent, non oportet sidere, neque multum formidare mala, que praeter rationem eveniunt. Plurima enim talia stabilia non sunt, neque multum durare et permanere consuevere
|
|
|
|
133
|
|
|
|
134 28- Febricitantium non omnino leviter, permanere corpus, et nihil, vel etiam plusquam ratio postulat, contabescere, malum, hoc enim morbi longitudinem, hoc pero imbecillitatem significat
|
|
|
|
135
|
|
|
|
136
|
|
|
|
137 29- Cum morbi inchoant : si quid movendum videtur, move, cum vero consistunt, ac vigent, melius est quietem habere
|
|
|
|
138
|
|
|
|
139
|
|
|
|
140
|
|
|
|
141 30- Circa initia, et fines, omnia imbecilliora, cum vero consistunt, fortiora
|
|
|
|
142
|
|
|
|
143 31- Ejus qui aegritudine bene cibatur, nihil proficere corpus, malum
|
|
|
|
144 32- Omnes fere qui male se habent circa habent circa initia bene cibati, nec quicquam proficientes, circa finem rursus cibum non appetunt, qui vero circa initia cibum valde non appetunt postea bene appetentes ii melius evadunt
|
|
|
|
145
|
|
|
|
146 33- In quovis morbo mente constare et bene se hebere ad illa quae offeruntur, bonum contra vero se habere, malum
|
|
|
|
147
|
|
|
|
148
|
|
|
|
149 35- In quovis morbo partes ad umbilicum et imum ventrem attinentes crassitudinem habere melius est. Multum vero extenuari, ac contabescere, pravum. Sed et hoc quoque ad inferiores purgationes periculosum
|
|
|
|
150
|
|
|
|
151
|
|
|
|
152
|
|
|
|
153 35- In quovis morbo partes ad umbilicum et imum ventrem attinentes crassitudinem habere melius est. Multum vero extenuari, ac contabescere, pravum. Sed et hoc quoque ad inferiores purgationes periculosum
|
|
|
|
154
|
|
|
|
155
|
|
|
|
156 36- Qui salubritatem corporis habent per medicamenta evacuati cito exoluuntur. Et qui pravo utuntur cibo
|
|
|
|
157
|
|
|
|
158
|
|
|
|
159 37- Qui bene se habent corpore, difficulter ferunt medicationes
|
|
|
|
160 38- Parum deterior potus, aut cibus, suavior autem, melioribus quidem, sed minus sunvibus est praeferendus
|
|
|
|
161
|
|
|
|
162 39- Seniores juvenibus plurimum aegrotant minus. Qui vero morbi ipsis accidunt lengi, maxima ex parte commitantur ad mortem
|
|
|
|
163
|
|
|
|
164 40- Raucedines et gravedines in valde senibus costionem non admittunt
|
|
|
|
165
|
|
|
|
166 41- Qui frequenter, ac fortiter adsque causa manifesta exoluuntur de repente moriuntur
|
|
|
|
167
|
|
|
|
168 42- Solvere morbum, quem apoplexiam vocant, fortem, impossibile, debilem vero non facile
|
|
|
|
169
|
|
|
|
170
|
|
|
|
171
|
|
|
|
172 43- Strangulati, ac dissoluti, nondum mortui, non referuntur, quibus spuma circa is fuerit
|
|
|
|
173
|
|
|
|
174 44- Qui natura admomdum crassi sunt, citius intereunt quam qui graciles
|
|
|
|
175
|
|
|
|
176
|
|
|
|
177 45- Quicunque invenes morbo comitiali laborant, mutatione maxime aetatis et temporum et lecorum et victum quoque liberantur
|
|
|
|
178
|
|
|
|
179
|
|
|
|
180
|
|
|
|
181
|
|
|
|
182 46- Duobus doloribus simul non eundem locum infestantibus, vehementior, alterum adscurat
|
|
|
|
183
|
|
|
|
184 47- Cum pus conficitur, dolores, ac febres accidunt, magis quam iam confecto
|
|
|
|
185
|
|
|
|
186
|
|
|
|
187 48- Inomni corporis motu, ubi laborare coeperit, quies statim lassitudinem aufert
|
|
|
|
188
|
|
|
|
189
|
|
|
|
190 49- Qui consueti solitos labores ferre et si fuerint imbecilles, vel senes, non consuetis, fortibus, atque juvenibus, facilius ferunt
|
|
|
|
191
|
|
|
|
192
|
|
|
|
193 50- Quae ex longo tempore consueta sunt et si deteriora sunt, insuetis minus molestare solent. Oportet igitur ad insueta permutari
|
|
|
|
194
|
|
|
|
195
|
|
|
|
196 51- Plurimum atque repente evacuare velreplere, calefacere, vel refrigerare, sive quovis alto modo corpus movere, periculosum
|
|
|
|
197
|
|
|
|
198
|
|
|
|
199 52- Omnia secundum rationem facienti, si non succedat secundum rationem, non est transeundum ad aliud, stance eo quod a principio visum est
|
|
|
|
200
|
|
|
|
201
|
|
|
|
202 53- Quicunque aluos humidas habent, si quidem juvenes fuerint, melius degunt his qui siccat habent. Ad senecta vero deterius degunt, nan senescentibus magna ex parte exsiccantur
|
|
|
|
203
|
|
|
|
204 54- Magnitudino corporis invente, quidem, neque indecens, neque illiberalis, senectae vero inutilis et deterior paruitate
|
|
|
|
205
|
|
|
|
206
|
|
|
|
207
|
|
|
|
208 Tertium liber aphorismorum Hippocratis
|
|
|
|
209 1- Mutationes temporum potissimum pariunt et in temporibus magne mutationes, aut frigoris, aut caloris et alia pro ratione codem modo
|
|
|
|
210
|
|
|
|
211 2- Naturarum, hae quidem ad aestatem, he vero ad hyemem bene, malene se habent
|
|
|
|
212 3- Morborum quoque alii ad alia bene vel male se habent, et quaedam aetates ad tempora, et loca, et victus genera
|
|
|
|
213 4- In temporibus, quando eadem die modo calor, modo frigus fit, autumnales morbos expectare oportet
|
|
|
|
214
|
|
|
|
215 5- Austri auditum hebetantes, caliginosi, caput gravantes, pigri dissoluentes. Quando hujuscemodi tempestas praecaluerit, talia in morbis patiuntur. At si aquilonia fuerit, tusses, fauces, alui durae, difficultates urinae, horrores, costarum dolores et pectoris. Quando hec tempestas prevaluerit, talia in morbis expectare oportet
|
|
|
|
216
|
|
|
|
217
|
|
|
|
218 6- Quando aestas sit veri similis, sudores in febribus multos expectare oportet
|
|
|
|
219
|
|
|
|
220 7- In siccitatibus febres acutae fiunt et annus magna ex parte talis fuerit, qualem fecerit constitutionem, tales plurimum morbos oportet expectare
|
|
|
|
221
|
|
|
|
222 8- In constantibus temporibus, cum tempestive tempestiva redduntur, morbi constantes et boni judiscii fiunt. In inconstantibus autem, inconstantes, et mali judicii
|
|
|
|
223 9-Autumno morbi acutissimi, atque exitiales, maxima ax parte. Ver vero saluberrimum et minime exitiale
|
|
|
|
224
|
|
|
|
225
|
|
|
|
226 10- Autumnus tabidis malus
|
|
|
|
227 11- De temporibus si quidem hyems sicca, et aquilonia fuerit, ver vero pluviosum, et australe necesse est aestate febres acutas, et lippitudines et intestinorum difficultates fieri, procipue vero mulieribus et viris qui natura sunt humidiores
|
|
|
|
228
|
|
|
|
229
|
|
|
|
230 12- Si vero hyems australis et pluviosa et serena fuerit, ver autem siccum et quilonium, mulieres quibus partus as ver inest, ex quacunque occasione abortiunt. Quae vero parient, imbecilles et morbidos infantes pariunt. Qui vel statim intererunt, vel tenues, et valetudinarii vivunt. Caeteris vero mortalibus, difficultates intestinorum, lippitudines siccae fiunt. Senioribus autem destillationes, que cito interiment
|
|
|
|
231
|
|
|
|
232
|
|
|
|
233 13- Si vero aestas sicca fuerint, et aquilonia, autumnus vero pluviosus et australis, dolores capitis ad hyemen fiunt et tusses, raucedines, atque gravedines, quibusdam autem et tabes
|
|
|
|
234
|
|
|
|
235 14- Si vero aquilonius et siccus his qui naturam habent humidiorem et mulieribus confert. Reliquis autem erunt lippitudines siccae et febres acutae et gravedines. Nonnullis vero et atraebiles
|
|
|
|
236
|
|
|
|
237 15- Ex anni autem constitutionibus, quod in totum dixerim, siccitates imbribus sunt salubriores et minus mortifere
|
|
|
|
238
|
|
|
|
239
|
|
|
|
240 16- Morbi in pluviarum multitudine magna ex parte fiunt febres longae, alui profluvia, patredines, morbi comitiales et attoniti quos apoplexias graeci vocant et anginae in siccitatibus autem tabitudines, lippitudines, articulorum dolores, stillicidia urina et difficultates intestinorum
|
|
|
|
241
|
|
|
|
242
|
|
|
|
243
|
|
|
|
244 17- Quotidianae autem constitutiones aquiloniae quidem corpora densant, et bene firma et bene mobilia, bene colorata et melius audientia faciunt et aluos exiccant, aculos mordent, et si pectus dolor aliquis obsederit, dolorem augent. Austrinae dissoluunt corpora et humectant, auditium obtundunt, capita aggravant et vertigines faciunt, oculis, atque corporibus difficilem motum prestant et aluos humectant
|
|
|
|
245
|
|
|
|
246
|
|
|
|
247 18- Per tempora anni, vere quidem et prima aestate pueri et qui hos sequuntur aetate, optime degunt et sani sunt maxime. Aestate vero et autumno, usque ad aliquid, senes. Reliquum et hyeme qui mediam etatem habent
|
|
|
|
248
|
|
|
|
249
|
|
|
|
250 19- Morbi omnes quidem in omnibus temporibus fiunt, quidam vero magis in quibusdam ipsorum et fiunt et excitantur
|
|
|
|
251
|
|
|
|
252 20- Vere etenim furores et atrebiles et morbi comitiales et proluvia sanguinis et angine et gravedines et raucedines et lepre et tusses et impetigines et viligines et pustule ulcerosae plurimae et tubercula et articulorum dolores
|
|
|
|
253 21- Aestate autem, nonnulli horum et febres continue et ardentes et tertianae febres plurime et vomitus et alui profluvia et lippitudines oculorum et aurium dolores et oris ulcerationes, genitalium putredines et sudamina
|
|
|
|
254
|
|
|
|
255
|
|
|
|
256 22- Autumno vero et plurimi aestivi morbi fiunt et febres quartanae et erraticae et lienes, aquae inter cutem et tabes et stillicidia urinae et difficultates intestinorum et coxendicum dolores : et angine et anhelationes, ilei morbi comitiales, furores atrebiles
|
|
|
|
257
|
|
|
|
258
|
|
|
|
259 23- Hyeme vero morbi laterales et pulmonis inflammationes, gravedines, atque raucedines, tusses, dolores pectoris et laterum atque lumborum, capitis dolores, vertigines et apoplexiae
|
|
|
|
260
|
|
|
|
261 24- In etatibus autem talia contingunt, parvis et nupernatis puerulis oris ulcera, qua aphthe vocantur, vomitus, tusses, vigilie, pavores, umbilici inflammationes, aurium humiditates
|
|
|
|
262
|
|
|
|
263
|
|
|
|
264 25- In progressu vero cum iam dentire incipiunt, gingivarum prurigines, febres, convulsiones, alui profluvia et maxime, cum caninos aedunt dentes, et his praesertim pueris qui crassissimi sunt et aluos duras habent
|
|
|
|
265 26- Cum vero iam magis adoleverint, tonsillae, et vertebrae, quae in occipitio ad interiora luxationes, crebri anhelitus, quos graeci asthmata vocant, calcul lumbrici rotundi, ascarides, verruce, quos greci acrochordonas vocant, satyriae, strumae, et alia tubercula, sed, precipue antedicta
|
|
|
|
266
|
|
|
|
267
|
|
|
|
268
|
|
|
|
269 27- Grandioribus autem, et iam accedentibus ad pubertatem plurima ex his et febres diuturnae magis et ex naribus prosfluvia sanguinis
|
|
|
|
270 28- Plurimae autem passiones puerulis judicantur, nonnulle quidem in quadraginta diebus, nonnulae in septem mensibus, nonnulle vero in annis septem, quedam vero iam ad pubem accedentibus. Que vero permanserint, nec in pubertatem finierint, puerulis, aut foeminis cum menstrua erumpunt, consenescere consueverunt
|
|
|
|
271
|
|
|
|
272 29- Juvenibus autem sanguins spuitiones, tabes, febres acutae, morbus comitialis et alii, sed praecipue antedicti
|
|
|
|
273
|
|
|
|
274 30- Ultra hanc aetatem asthma : idest creber anhelitus, morbi materales, pulmonis inflammationes, lethargi, phrenitides, ardores, diuturna profluvia, cholerae, difficultates intestinorum, levitates intestinorum, haemorrhoides
|
|
|
|
275
|
|
|
|
276
|
|
|
|
277 31- Senibus spirandi difficultates, distillationes cum tusse, urine stillicidia, urine difficultates, articulorum dolores, renum passiones, vertigines, apoplexie, mali habitus, pruritus totius corporis, vigilie, alui, aculorum et narium humiditates, visus obtusus, glaucedines, auditus graves
|
|
|
|
278
|
|
|
|
279
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
281 In quartum librum aphorismorum Hippocratis
Image : [Bandeau et lettrine : P]
|
|
|
|
282 1- Utero gerentes, sunt medicandae, si materia quarto mense, et usque ad septimum, sed has minus. Humora autem et seniora vereri oportet
|
|
|
|
283
|
|
|
|
284 2- In medicationibus talia educere e corpore, qualia et sponte prodentia utilia, quae vero contrario modo prodeunt, cohibere oportet
|
|
|
|
285
|
|
|
|
286
|
|
|
|
287
|
|
|
|
288 4- Medicari aestate superiores magis, hyeme vero inferiores
|
|
|
|
289
|
|
|
|
290 5- Sub cane, et ante canem difficiles sunt medicationes
|
|
|
|
291
|
|
|
|
292 6- Graciles, et facile nomentes purgare superius caventes hyemen
|
|
|
|
293
|
|
|
|
294 7- Vomentes vero difficulter et mediocriter bene carnosos, per inferiora, caveniae aestatem
|
|
|
|
295 8- Tadibos vero caventes ad superiores purgationes
|
|
|
|
296
|
|
|
|
297 9- Melancholicos plenius inferiores, aedem ratione contraria apponentes
|
|
|
|
298
|
|
|
|
299
|
|
|
|
300 10- Medicari in valde acutis, si materia turget aedem die. Tardare anim in talibus malum est
|
|
|
|
301
|
|
|
|
302
|
|
|
|
303 11- Quibus tormina et circa umbilicum labores et lumborum dolor qui necque a medicamento, neque aliter solvitur, in hydropem siccam firmatur
|
|
|
|
304
|
|
|
|
305
|
|
|
|
306
|
|
|
|
307 12- Quorum alu, intestinorum levitate laborant, hyberno tempore supra purgari malum
|
|
|
|
308
|
|
|
|
309 13- Ad elleboros qui non facile supra purgantur, corum corpora ante potionem pluricibo, atque quiete humectanda sunt
|
|
|
|
310
|
|
|
|
311
|
|
|
|
302 14- Cum biherit quis elleborum, ad motiones quidem corporum ducere magis ad somnos vero, atque quietem minus. Indicat autem navigation urbari motione corpus
|
|
|
|
313
|
|
|
|
314
|
|
|
|
315 15- Cum voluerit magis ducere elleborum, move corpus, cum vero sistere, somnum facito et non moveto
|
|
|
|
316
|
|
|
|
317 16- Carnes sanas habentibus elleborus periculosus. Facit enim convulsionem
|
|
|
|
318
|
|
|
|
319
|
|
|
|
320 17- Si quis febrem non habens, abstineat a cibo et cordis morsum, seu vertiginem patitur et oris amaritudinem sentit, purgatione indigere per superiora significat
|
|
|
|
321
|
|
|
|
322 18- Supra praecordia dolores, purgatione indigere per superiora significant. Quicunque vero inferiora molestant, per inferiora
|
|
|
|
323 19- Qui in medicamentis purgati, non sitiunt, non quiescunt priusquam sitiant
|
|
|
|
324
|
|
|
|
325
|
|
|
|
326 20- Non febricitantibus si tormina acciderint et genuum gravitas et lumborum dolor, purgari inferius opportere significatur
|
|
|
|
327 21- Dejectiones nigrae, qualis est sanguis niger, sponte venientes, sive cum febre, sive sine febre, pessimae et quanto colores magis pravi fuerint plures, pejus : cum medicamento vero melius et quanto colores plures non pravi
|
|
|
|
328
|
|
|
|
329
|
|
|
|
330
|
|
|
|
331 22- Morbis quibuslibet incipientibus si atrabilis, vel infra exterit lethale
|
|
|
|
332 23- Quibuscunque ex morbis acutis, aut diuturnis, vel ex vulneribus, sive quovis alis modo extenuatis, nigra bilis, sive uti sanguis niger de subter exierit, postridie moriuntur
|
|
|
|
333
|
|
|
|
334 24- Difficultas intestinorum, si ab atra bile incoeperit lethalis est
|
|
|
|
335
|
|
|
|
336 25- Sanguis quidem supra, qualiscunque fuerit malum, infra autem nigra dejecta benum est
|
|
|
|
337
|
|
|
|
338 26- A difficulatet intestinorum habito, si veluti carunculae exeant, lethale est
|
|
|
|
339 27- Quibus in febribus sanguinis fluxerit multitudo, quacumque ex parte cum reficiuntur, alui his humectantur
|
|
|
|
340
|
|
|
|
341 28- Quibus biliosae dejectiones superveniente surditate cessant et quibus surditas, supervenientibus biliosis dejectionibus cessat
|
|
|
|
342 29- Quibus in febribus sexto die rigores fiunt, difficule judicium sequitur
|
|
|
|
343
|
|
|
|
344 30- Quibuscunque accessiones fiunt, quacunque hora febris dimiferit, si aedem cras occupaverit judicium habent difficilem
|
|
|
|
345
|
|
|
|
346 31- Lassitudine habentibus in febrib in articulos et circa maxillas potissimum abscessus fiunt
|
|
|
|
347 32- Quibuscunque resurgentibus ex morbis, si quid laboraverit, hic fiunt abscessus
|
|
|
|
348 33- Sed et si ante morbum aliqua parte laboraverit : hic morbus firmatur
|
|
|
|
349 34- Si a febre habito tumore non exitente in faucibus, strangulatio repente supervenerit, lethale
|
|
|
|
350
|
|
|
|
351
|
|
|
|
352 35- Si a febre habito collum pervertitur et vix potest devorare, sine ulle tumore lethale est
|
|
|
|
353 36- Sudores febricitanti si incoeperint boni, et tertio die et quinto et septimo et nono et undecimo et quartodecimo et septimodecimo et vigesimo et vigesimoseptimo, et trigesimoquarto. Hi enim sudores judicant morbos. Qui vero non ita fiunt, laborem significant et morbi longitudinem et recidivam
|
|
|
|
354
|
|
|
|
355
|
|
|
|
356 37- Frigidi sudores, cum acuta quidem febre mortem, cum mitiori autem, longitudinem morbi significant
|
|
|
|
357 38- Qua parte corporis sudore est ibi significat morbum
|
|
|
|
358
|
|
|
|
359 39- Et qua parte corporis calor, aut frigus, ibi morbus
|
|
|
|
360 40- Et ubi in toto corpore mutationes et si corpus refrigeretur, vel rursus calefiat, vel color alter ex altero fiat, longitudinem morbi significat
|
|
|
|
361 41- Sudor multus ex somno factus adsque causa manifesta, corpus uti pluri cibo significat, si vero cibum non accipienti hoc accidat, scire oportet quod evacuatione indiget corpus
|
|
|
|
362
|
|
|
|
363
|
|
|
|
364 42- Sudor multus calidus, vel frigidus superfluens, frigidus magis, calidus minus, significat morbum
|
|
|
|
365 43- Febres quaecunque non intermittentes, tertia die fortiores fiunt, magis periculosae. Quocunque autem modo intermiferint, periculum abesse significatur
|
|
|
|
366
|
|
|
|
367 44- Quibus febres longae, his tubercula, vel labores in articulis fiunt
|
|
|
|
368 45- Quibus tubercula, vel in articulis labores fiunt, hi pluribus utuntur cibis
|
|
|
|
369
|
|
|
|
370 46- Sirigor incidat febre non deficiente, aegro iam debili laethale est
|
|
|
|
371
|
|
|
|
372 47- Excreationes in febribus non intermittetibus, lividae, cruentae, fetidae et biliosae, omnes malae. Et si bene exeunt, sive per alui excretionem, sive per uritias, bona. Si vero non aliquid eorum quae ivuant, per haec loca excernitur, malum
|
|
|
|
373
|
|
|
|
374 48- In brevibus non intermittentibus, si partes exteriores frigidae, interiores uruntur et sitim habeant lethale est
|
|
|
|
375
|
|
|
|
376 49- In febre non intermittente, si labrum, veloculus, vel nasus, vel supercilium pervertatur, vel non videat, vel non audiat, iam debili existente corpore, quicquid herum evenerit, mors proxima est
|
|
|
|
377
|
|
|
|
378 50- Ubi in febre non intermittente difficultas spirandi et delirium acciderit lethale
|
|
|
|
379 51- In febribus, abcessus qui ad primas judicationes non soluunt, longitudinem morbi significant
|
|
|
|
380
|
|
|
|
381 52- Quicumque in febribus, vel in aliis morbis sponte illachrymant, nihil absurdum, qui vero non sponte, absurdius
|
|
|
|
382
|
|
|
|
383 53- Quibus circa dentes in febribus quidam lentores nascuntur, his fortes fiunt febres
|
|
|
|
384
|
|
|
|
385 54- Quibus plurinum siccae tusses leviter irritantes in febribus ardentibus fiunt, non multum siti infestantur
|
|
|
|
386
|
|
|
|
387 55- Exinguinum cumoribus febres omnes malae, praeter diarias
|
|
|
|
388 56- Febricitanti sudor superveniens febre non deficiente, malum. Prorogatur enim motbus et multam significant humiditatem
|
|
|
|
389 57- Qui a convulsione, aut distentione nervorum tenetur, febre superveniente liberatur
|
|
|
|
390
|
|
|
|
391 58- Febre ardente habito, rigore superveniente solutio
|
|
|
|
392
|
|
|
|
393 59- Tertiana exquisita septenis circuitibus, quod tempus longissimum est indicatur
|
|
|
|
394
|
|
|
|
395 60- Quibus in febribus aures obsurduerunt, sanguis ex naribus fluens, aut aluus turbata, soluit morbum
|
|
|
|
396 61- Febricitantem nisi diebus imparibus febris reliquerit, solet recidivare
|
|
|
|
397
|
|
|
|
398 62- Quibus in febribus morbus regius ante diem septimum accidit, malum
|
|
|
|
399
|
|
|
|
400 63- Quibus in febribus quotidie rigores fiunt, quotidie febres soluuntur
|
|
|
|
401 64- Quibus in febribus morbus regius, septimo, velnona, vel undecimo, vel quartodecimo supervenerit, bonum, nisi dextrum ilium abdurverit, si vero non, non bonum
|
|
|
|
402 65- In febribus circa ventriculum et fortis aestus et cordis morsus vel dolor, malum
|
|
|
|
403 66- In acutis febribus convulsiones et circa ulcera dolores fortes, malum
|
|
|
|
404
|
|
|
|
405 67- In febribus ex somnis timores, vel convulsiones, malum
|
|
|
|
406
|
|
|
|
407 68- In febribus spiritus offendens, malum. Convulsionem enim significas
|
|
|
|
408
|
|
|
|
409 69- Quibus urine crassae, grumose, pauce, non sine febre, multitudo veniens ex his tenuis iuvat, precipue vero tales, veniunt quibus ab initio, vel brevi sedimen inest
|
|
|
|
410
|
|
|
|
411 70- Quibus urinae perturbatae quales fiunt jumentorum, his dolor capitis, vel adest vel aderit
|
|
|
|
412
|
|
|
|
413 71- Quibus septima judicatur, his nubeculam habet quarta die urina rubeam et alia ex ratione
|
|
|
|
414
|
|
|
|
415 72- Quibus urinae albe et perspicuae, malae, praesertim si in delirantibus appareant
|
|
|
|
416
|
|
|
|
417
|
|
|
|
418 74- Quibus speratur abscessum futurum ad articulos, liberat ab abscssu urina mulae, crassa et alba facta, qualis in laboriosis febribus quarto die quibusdam incipit fieri. Si vero etiam ex naribus fluxerit sanguis, brevi admodum solutio fit
|
|
|
|
419
|
|
|
|
420
|
|
|
|
421 75- Si sanguinem, aut pus mingat, aut renum, aut vesicae exulcerationem significat
|
|
|
|
422
|
|
|
|
423 76- Quibus in urina crassa existente, carunculae, paruae, aut veluti capilli una exeunt his a renibus excernitur
|
|
|
|
424
|
|
|
|
425
|
|
|
|
426 77- Quibus in urina crassa furfurea quaedam simul exeunt his vesica laborat
|
|
|
|
427
|
|
|
|
428 78- Quicumque sponte sanguinem mingunt, his a renibus venulam ruptars significatur
|
|
|
|
429 79- Quibus in urinis arenosa subsistunt his vesica laborat calculo
|
|
|
|
430
|
|
|
|
431
|
|
|
|
432 80- Si sanguinem mingant, aut grumos, vel stillicidium urinae habeant, et dolor in imum incidat ventrem, et pectinem et foemen, circa vesicam labor est
|
|
|
|
433
|
|
|
|
434 81- Si sanguinem aut pus minxerit, aut squammulas et gravis odor adsit, vesicae exulcerationem significat
|
|
|
|
435
|
|
|
|
436 82- Quibus in urinaria fistula tubercula nascuntur, his suppuratione facta et eruptione solutio
|
|
|
|
437 83- Mictio noctu plurima facta, parvam significat dejestionem
|
|
|
|
438
|
|
|
|
439 In quintum librum aphorismorum Hippocratis. 1- Convulsio ex elleboro laetalis est
|
|
|
|
440
|
|
|
|
441 2- Convulsio ex vulnere laethalis est;
|
|
|
|
442
|
|
|
|
443
|
|
|
|
444 3- Ubi sanguis plurimus fluxerit, singultus aut convulsio superveniens, malum
|
|
|
|
445 4- ex superflua purgatione, convulsio, aut singultus superveniens, malum
|
|
|
|
446
|
|
|
|
447 5- Si ebrius quispiam repente obmutuerit, convulsus moritur, nisi febre corripiatur, aut ubi ad horam pervenerit qua soluuntur crapulae, vocem recuperet
|
|
|
|
448
|
|
|
|
449
|
|
|
|
450 6- Quicumque a distentione corripiuntur, in quatuor diebus persunt, si vero hac effugerint, sani fiunt. 7- Quibuscumque morbi comitiales fiunt, ante pubertatem mutationem accipiunt, quibuscumque autem vigesimoquinto, commoriuntur
|
|
|
|
451
|
|
|
|
452
|
|
|
|
453
|
|
|
|
454 8- Quicunque morbo laterali laborantes in quatuordecim diebus non repurgantur, hi ad suppurationem vertuntur
|
|
|
|
455 9- Tabes fiunt maxime aetatibus a decimo octaus usque ad trigesimquintum
|
|
|
|
456
|
|
|
|
457
|
|
|
|
458 10- Quicunque ab angina liberantur, his ad pulmonem vertitur et in septem diebus pereunt, si vero has effugerint, suppurantur
|
|
|
|
459
|
|
|
|
460
|
|
|
|
461 11- Qui tabe molestantur, si qputum quod ex tussiunt grave olet, intectium carbonibus et capilli a capite defluunt, laetale
|
|
|
|
462
|
|
|
|
463
|
|
|
|
464 12- Quibuscumque tabe laborantibus pilli a capite defluunt, his alui profluvio superveniente moriuntur
|
|
|
|
465
|
|
|
|
466
|
|
|
|
467 13- Quicunque spumosum sanguinem expuunt, his e pulmone eductio sit
|
|
|
|
468
|
|
|
|
469
|
|
|
|
470 14- Tabe habito profluvium alui superveniens, laethale
|
|
|
|
471 15- Quicunque ex morbo laterali suppurantur, si in quadraginta diebus purgantur, a die a qua fit ruptio,liberantur. Si vero non, ad tabem transfeunt
|
|
|
|
472
|
|
|
|
473 16- Calidum ubi quis saepius utatur haec mala affert, carnium efoeminationem, nervorum incontinentiam, mentis torporem, profluvia sanguinis, animi defectionem, haec, ad quae mors
|
|
|
|
474
|
|
|
|
475
|
|
|
|
476 17- Frigidum autem convulsiones, distentiones, livores, rigores febriles
|
|
|
|
477
|
|
|
|
478
|
|
|
|
479
|
|
|
|
480 18- Frigidum inimicum ossibus, dentibus, nervis, cerebro, spinali medulae. Calidum vero, utile
|
|
|
|
481
|
|
|
|
482
|
|
|
|
483 19- Quaecumque refrigerata sunt excalefacere oportet, exceptis his quibus sanguis fluit aut fluxurus est
|
|
|
|
484 20- Ulceribus frigidum quidem mordax, cutem obdurat, dolorem insuppurabilem facit, lissorem abducit, rigores febriles, convulsiones, distentiones
|
|
|
|
485
|
|
|
|
486 21- Est autem ubi in distentione sine ulceratione, invene bene carnoso, aestate media, frigidae aquae multa perfusio calorem. Calor autem haec soluit
|
|
|
|
487
|
|
|
|
488
|
|
|
|
489 22- Calidum suppuratorium non in omni ulcere magnum ad securitatem indicium, autem mollit, extenuat, dolorem sedat, rigores, convulsiones, et distentiones mitigat, et ex his quae ad caput attinent, elus soluit gravitatem, plurimum autem conferi ossium fracturis, sed nudis precipue, eorumque maxime qui in capite ulcera habent
|
|
|
|
490
|
|
|
|
491
|
|
|
|
492
|
|
|
|
493
|
|
|
|
494 23- In his frigido utendum unde fluit sanguis, aut fluxurus est, non adipsa, sed circa ipsa unde inluit, et quaecumque inflammationes, vel inflammina ad rubrum et suborventum sanguine recenti tendunt, nam veteribus nigredinem affert
|
|
|
|
495
|
|
|
|
496 24- Frigida qualis mix et glacies pectori inimica, tusses movent, et sanguinem et destillationes
|
|
|
|
497
|
|
|
|
498
|
|
|
|
499 25- Tumores articulorum, atque dolores absque ulcere, et podagricos quoque, atque convulsa, horum plurima frigida aqua large effusa levat et extenuat, soluitque dolorem, nam modicus torpor dolorem soluit
|
|
|
|
500
|
|
|
|
501 26- Aqua quae cito calet, et cito refrigeratur levissima est
|
|
|
|
502 27- Qui noctu bibere appetunt, his admodum sitientibus si super dormierint, bonum
|
|
|
|
503
|
|
|
|
504 28- Suffitus aromatum muliebria ducit, saepius vero et ad alia utilis effer, msi capitis faceret gravitatem
|
|
|
|
505
|
|
|
|
506 29- Gravidas purgare turgente materia a quarto mense, usque ad septimum minus vero has. Recentiores autem et seniores vereri oportet
|
|
|
|
507
|
|
|
|
508 30- Mulierem utero gerentem capi ab aliquo morbo acuto letale est
|
|
|
|
509
|
|
|
|
510 31- Mulier utero gerens sanguine misso ex vena, abortit magis si foetus si major
|
|
|
|
511 32- Mulieri sanguinem evomenti, menstruis erumpentibus, solutio
|
|
|
|
512
|
|
|
|
513 33- Menstruis deficientibus, sanguis ex naribus fluens, bonum
|
|
|
|
514
|
|
|
|
515 34- Mulieri in utero gerenti si aluus plurimum profluat, periculum est ne abortiat
|
|
|
|
516
|
|
|
|
517 35- Mulieri quae uterinis molestatur, aut difficulter parit, superveniens sternutatio bonum
|
|
|
|
518
|
|
|
|
519 36- Mulieri menses decolores, nec per idem semper tempus venientes, purgationem indicant esse necessariam
|
|
|
|
520 37- Milieri utero gerenti si mammae graciles repente fiant, abortit
|
|
|
|
521
|
|
|
|
522 38- Mulieri utero gerenti, si altera mamma gracilis fiat, geminos habenti, alterum abortit et siquidem mamma dextra gracilis siat, marem : si vero sinistra, foeminam
|
|
|
|
523 39- Si mulier, quae neque gravida est, neque peperit, lac habet, huic menstrua defecerunt
|
|
|
|
524
|
|
|
|
525 40- Quibuscumque mulieribus ad mammas sanguis colligitur, furorem significat
|
|
|
|
526
|
|
|
|
527 41- Si velis noscere an conceperit mulier, cum dormitura est ei aquam mulsam potandam da et si alui tormina patietur concepit, si minus, non concepit
|
|
|
|
528
|
|
|
|
529 42- Mulier si marem concepit, bene colorata est, si vero foeminam, mala colorata
|
|
|
|
530
|
|
|
|
531 43- Si mulieris gravidae, in utero sit erysipelas, lethale
|
|
|
|
532
|
|
|
|
533 44- Quaecumque praeter naturam tenues existentes utero gerunt, aboriunt priusquam crassescant
|
|
|
|
534
|
|
|
|
535 45- Quaecumque mediocriter corpora habentes, abortiunt secundo, aut tertio mense sine occasione manifesta : his acetabula uteri plena muccoris sunt et non possunt ex pondere foetum continere, sed disrumpuntur
|
|
|
|
536
|
|
|
|
537 46- Quaecumque praeter naturam crassae, non concipiunt utero, his omentum os uteri conprimit et priusquam extenuentur, non concipiunt
|
|
|
|
538
|
|
|
|
539 47- Si uterus in coxam urgens suppuratur, necesse est fieri
|
|
|
|
540 48- Foetus, mares quidem in dextris, foeminae vero in sinistris magis
|
|
|
|
541 49- Ut secunda procidat, sternutatorio apposite et nares appreahendito et os
|
|
|
|
542
|
|
|
|
543 50- Mulileri si velis menstrua cohibere, cucurbitulam quam maximam ad mammas appone
|
|
|
|
544
|
|
|
|
545 51- Quae utero gerunt, his uteri os comprimitur
|
|
|
|
546 52- Mulieri utero gerenti, si lac multum e mammis effluat, foetum imbecillem significat, si vero mammae solidae fuerint, foetum significant santorem
|
|
|
|
547 53- Quae corrupturae sunt foetus, his mammae externuantur. Si vero rursus dure fiant, dolor, aut mammas, aut coxas, aut oculos, aut genua infestabit et non corrumpent
|
|
|
|
548
|
|
|
|
549
|
|
|
|
550 54- Quibus os uteri durum est, his uteri os comprimi est necessarium. 55- Quaecumque utero gerentes a febribus corripiuntur et fortiter calefiunt sine occasione manifesta, difficulter pariunt, et cum pariculo, aut abortum facientes periclitantur
|
|
|
|
551
|
|
|
|
552 56- In fluxu muliebri si convulsio et animi defectus advenerit, malum
|
|
|
|
553
|
|
|
|
554 57- Si menstrua plura fiant, accidunt morbi et si non fiant, ex utero morbi contingunt
|
|
|
|
555
|
|
|
|
556 58- Recto intestino aut utero inflammationum, urinae stillicidium accidit et renibus purulentis urinae advenit stillicidium, epati autem inflammationem parienti singultus advenit
|
|
|
|
557
|
|
|
|
558 59- Si mulier non concipit, scire velis si conceptura sit, pannis circumtectam desubter sussias, et si odor videatur per corpus ire ad nares et os, scito quod ipsa non ex sepsa sterilis est
|
|
|
|
559
|
|
|
|
556 60- Si mulieri utero gerenti purgationes eant, impossibile est foetum esse sanum
|
|
|
|
561
|
|
|
|
562 61- Si mulieri cessent purgationes, neque febris, neque rigor superveniat et fastidia incidant, rudica ipsam utero habere
|
|
|
|
559
|
|
|
|
560 62- Quaecumque frigidos, et spissos uteros habent non concipiunt. Et quaecumque praehumidos uteros habent non concipiunt, extinguitur enim in eis genitura. Et quecunque siccos, magis et adurentes, nam ex defectu alimenti corrumpitur semen
|
|
|
|
561
|
|
|
|
562
|
|
|
|
567
|
|
|
|
568 63- Similiter autem et in naribus, aut enim propter corporis raritatem spiritus extra fertur, ut semen non transmittatur ad os, vel propter spissitudinem humor non exit foras, vel propter frigiditatem non concalescit, ita ut ad hunc colligatur locum, vel propter caliditatem hoc idem accidit
|
|
|
|
569 64- Lac dare caput dolentibus malum vero, et febricitantibus et quibus ilia suspensa murmurant et siticulosis, malum autem, et quibus in febribus acutis biliosae sunt dejectiones, et quibus sanguinis multi dejectio facta est
|
|
|
|
570
|
|
|
|
571
|
|
|
|
572
|
|
|
|
573
|
|
|
|
574 65- Quibus tumores in ulceribus apparent non convelluntur maxime, neque insaniunt. Verum his evanescentibus de repente, quibusdam a tergo convulsiones et distentiones fiunt
|
|
|
|
575
|
|
|
|
576
|
|
|
|
577 66- Si in vulneribus fortibus et pravis tumor non appareat, ingens malum
|
|
|
|
578 67- Molles boni, crudi vero mali
|
|
|
|
579 68- Dolenti partem capitis posteriorem in fronte recta vena incisa prodest
|
|
|
|
580
|
|
|
|
581 69- Rigores incipiunt mulieribus quidem ex lumbis magis, et per dorsum ad caput, sed et viris parte corporis posteriore magis, quam anteriore, veluti foemorum, cubiti. Sed et cutis rara, indicio autem est pilus
|
|
|
|
582
|
|
|
|
583
|
|
|
|
584
|
|
|
|
585 70- A quartanis capti non admodum a convulsionibus capiuntur. Si vero prius capiantur, et quartana supervenerit liberantur
|
|
|
|
586
|
|
|
|
587 71- Quibus cutes circuntenduntur aridae et siccae, sine sudore moriuntur, quibus vero laxae, et rarae cum sudore moriuntur
|
|
|
|
588 72- Qui regio morbo laborant, non multum ventosi sunt
|
|
|
|
589
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
591 In sextum librum aphorismorum Hippocratis. 1- In longis levitatib, si ructus acidus fiat, qui prius non erat, signum bonum
Image : [Bandeau et lettrine : S]
|
|
|
|
592
|
|
|
|
593 2- Quibus nares natura humidiores et genitura humidior, minus integra sanitate fruuntur. Quibus vero contraria, salubrius degunt
|
|
|
|
594
|
|
|
|
595
|
|
|
|
596 3- In longis difficultatibus intestinorum, inediae ex fastidio malum et cum febre pejus
|
|
|
|
597
|
|
|
|
598 4- Vulnera circumglabra, prava sint
|
|
|
|
599
|
|
|
|
600 5- Dolores, qui sunt in lateribus et pectoribus, atque aliis partibus, si multum differant perdiscendum
|
|
|
|
601
|
|
|
|
602 6- Renum et vesicae vitia in senioribus, difficulter sanantur
|
|
|
|
603
|
|
|
|
604 7- Dolores ventris sublimes, leviores, qui vero non sublimes fortiores
|
|
|
|
605
|
|
|
|
606 8- Aqua inter cutem laborantibus, ulcera in corpore facta, difficulter sanantur
|
|
|
|
607 9- Latae pustulae non admodum pruriunt
|
|
|
|
608
|
|
|
|
609
|
|
|
|
610 10- Caput dolenti, et circum dolenti, pus vel aqua, vel sanguis effluens per nares aut os, aut aures, morbum soluit
|
|
|
|
611
|
|
|
|
612 11- Atrabile vexatis et renum passionibus, hemorrhoides supervenientes, bonum
|
|
|
|
613 12- A diuturnis sanato haemorrhoidibus, si una non servatur, periculum est aquam inter cutem, vel tabem advenire
|
|
|
|
614
|
|
|
|
615
|
|
|
|
616 13- A singultu habito sternutatio superveniens liberat
|
|
|
|
617
|
|
|
|
618 14- Ab aqua inter cute habito, si aqua per venas in ventrem defluxerit, soluitur morbus
|
|
|
|
619
|
|
|
|
620 15- Longo alui profluvio habito,, spontaneus vomitus superveniens, morbum soluit
|
|
|
|
621
|
|
|
|
622 16- A morbo laeteralil, vel pulmoni habito, alui profluvium adveniens, malum
|
|
|
|
623
|
|
|
|
624 17- Lippientem, alui profluvio corripi, bonum
|
|
|
|
625
|
|
|
|
626 18- Vesica discissa, aut cerebro, aut corde, aut septo transverso, aut aliquo ex tenvioribus intestinis, aut ventriculo, aut jecere, laethale est
|
|
|
|
627
|
|
|
|
628
|
|
|
|
629
|
|
|
|
630
|
|
|
|
631 19- Cum discissum fuerit os, aut cartilago, vel nervus, aut genae particula tenuis, vel praeputium, neque augetur, neque calescit
|
|
|
|
632
|
|
|
|
633
|
|
|
|
634 20- Si in ventrem sanguis praeter naturam effunfitur, necesse est suppurari
|
|
|
|
635 21- In insanientibus si varices, vel haemorrhoides supervenerint, insaniae solutio
|
|
|
|
636
|
|
|
|
637
|
|
|
|
638 22- Quaecunque rupta ex dorso ad cubitum descendunt, vene sectio soluit
|
|
|
|
639
|
|
|
|
640 23- Si timor, atque moesticia longo tempore habentes perseverent, ex atrabilis significatur
|
|
|
|
641
|
|
|
|
642 24- Si quod intestinorum gracilium discindatur non coalescit
|
|
|
|
643 25- Erysipelas ab exterioribus verti ad interiora, non est bonum, ab interioribus autem ad exteriora bonum
|
|
|
|
644 26- Qui in febribus ardentibus tremores fiunt, delirio soluuntur
|
|
|
|
645 27- Quicunque suppurati, aut aquam intercutem patientes uruntur, aut secantur, sipus, aut aqua universim effluxerit, omnes moriuntur
|
|
|
|
646
|
|
|
|
647
|
|
|
|
648 28- Eunuchi, neque podagra laborant, neque calut fiunt
|
|
|
|
649
|
|
|
|
650
|
|
|
|
651
|
|
|
|
652 29- Mulier podagra non laborat, nisi menstrua desecerint
|
|
|
|
653 30- Puer podagra non laborat ante usum venereorum
|
|
|
|
654
|
|
|
|
655 31- Dolores oculorum meri potio, aut balneum, aut fomentum, aut venae sectio, aut medicamentum e potum soluit
|
|
|
|
656
|
|
|
|
657 32- Balbi ab alui profluvio maxime capiuntur
|
|
|
|
658
|
|
|
|
659 33- Qui acidum eructam, non valde morbo laterali corripiuntur
|
|
|
|
660 34- Quicumque calui sunt, his magnae varices non suint. Quibus vero calui magnae superveniunt hi rursus capillati fiunt
|
|
|
|
661
|
|
|
|
662
|
|
|
|
663 35- Aqua intercute laborantibus, tussis superveniens, malum
|
|
|
|
664 36- Difficultatem urinae, vena secta inuat, secare vero interiora
|
|
|
|
665
|
|
|
|
666 37- Ab angina habito, si tumor fiat in collum, bonum
|
|
|
|
667
|
|
|
|
668 38- Cancros occultos omnes melius est non curare. Curati enim cito pereunt, non curati vero longius tempus perdurant
|
|
|
|
669
|
|
|
|
670 39- Convulsio sit, vel ex repletione, vel inanitione, ita vero et singultus
|
|
|
|
671
|
|
|
|
672 40- Quibus dolor circa ilium sit absque inflammatione, his febris superveniens morbum soliunt
|
|
|
|
673
|
|
|
|
674 41- Quibuscunque suppuratio in corpore existens non innotescit, his ob crassitudinem puris, aut loci, non innotescit
|
|
|
|
675
|
|
|
|
676 42- Morbo regio laborantibus si siat hepar durum malum
|
|
|
|
677 43- Quicunque lienosi difficultate intestinorum aqua intercus, aut levitas intestinorum advenit et moriuntur
|
|
|
|
678
|
|
|
|
679 44- Quibus ex stillicidio urinaae ileos supervenerit, in septem diebus pereunt, nisi febre superveniente, satis urina fluxerit
|
|
|
|
680
|
|
|
|
681
|
|
|
|
682 45- Ulcera quaecumque annua sunt, aut etiam diuturniora : os abscedere est necessarium et cicatrices cavas fieri
|
|
|
|
683
|
|
|
|
684 46- Qui gibbi ex asthmate, aut tussi fiut ante pubertatem moriuntur
|
|
|
|
685
|
|
|
|
686
|
|
|
|
687 47- Quibuscunque venae sectio, vel purgatio cum medicamento convenit, hos vere purgare, vel venam incidere oportet
|
|
|
|
688 48- Lienosis difficultas intestinorum superveniens, bonum
|
|
|
|
689 49- Quicumque morbi podagrici siunt, hi sedata in quadraginta diebus, inflammatione finiunt
|
|
|
|
690
|
|
|
|
691 50- Quibuscunque praeciditur cerebrum, his necesse febrem et bilis vomitum supervenire
|
|
|
|
692
|
|
|
|
693 51- Quicumque sani dolore capitis repente capiuntur et statim muti fiunt et stertunt in septem diebus pereunt nisi febris apprehenderit
|
|
|
|
694
|
|
|
|
695
|
|
|
|
696 52- Oportet vero et considerare oculorum in dormientibus suspectiones. Nam liquid album commissis palpebris sub insnicitur, neque ex alui profluvio, aut medicamneti potione istud contigat, malum est signum et latale valde
|
|
|
|
697
|
|
|
|
698 53- Desinentiae quae cum risu fiunt securiores, quae vero cum studio, periculosiores
|
|
|
|
699 54- In acutis passionibus, quae cum febre sunt, luctuosa suspiria malum
|
|
|
|
700
|
|
|
|
701 55- Dolores podagrici vere et autumno ex parte moventur
|
|
|
|
702
|
|
|
|
703 56- In morbis melancholicis ad haec periculosi decubitus, stuporem corporis, vel convulsionem, vel furorem, vel coecitatem significant
|
|
|
|
704
|
|
|
|
705
|
|
|
|
706 57- Apoplexiae autem fiunt, maxime a quadragesimo anno usque ad sexagesimum
|
|
|
|
707 58- Si omentum excidat, necessario putrescit
|
|
|
|
708
|
|
|
|
709 59- Quibuscunque a coxendicum dolore diuturno molestatis excidit coxa et rursus incidit, his muccores superveniunt
|
|
|
|
710 60- Quibuscunque a coxendicum dolore molestatis diuturno excidit coxa, his crus tabescit et claudicant si non urantur
|
|
|
|
711
|
|
|
|
712
|
|
|
|
713 In septimum librum aphorismorum hippocratis. 1- In morbis acutis frigus partium extremarum malum
Image : [Bandeau et lettrine : G]
|
|
|
|
714
|
|
|
|
715 2- In osse aegrotante caro huida, malum est
|
|
|
|
716 3- A vomitu singultus et occulorum rubor malum
|
|
|
|
717
|
|
|
|
718 4- A sudore horror, non bonum
|
|
|
|
719 5- A furore difficultas intestinorum, vel aqua intercus, vel mentis alienatio, bonum
|
|
|
|
720
|
|
|
|
721 6- In morbo diuturno fastidium et dejectiones sincere, malum
|
|
|
|
722
|
|
|
|
723 7- Ex multa potatione rigor, et desipientia, malum
|
|
|
|
724 8- A tuberculi intus ruptione, exolutio, vomitio, aut animi defectio fit
|
|
|
|
725
|
|
|
|
726 9- A profluvio sanguinis desiptentia, ac convulsio, malum
|
|
|
|
727 10- Ab ileo vomitus singuliu, desiptentia, vel convulsio malum
|
|
|
|
728
|
|
|
|
729 11- Morbo laterali, inflammatio pulmonis, malum
|
|
|
|
730 12- A pulmonis inflammatione phrenitis, malum
|
|
|
|
731 13- Ab aestibus fortibus, convulsio, aut distentio, malum
|
|
|
|
732 14- In capitis ictu, obstupescentia, et desiptentia malum
|
|
|
|
733 15- A sanguinis sputo puris sputum malum
|
|
|
|
734 16- A puris sputo phtisis et fluxus cum vero sputum retinetur, moriuntur
|
|
|
|
735
|
|
|
|
736 17- In hepatis inflammatione singultus, malum
|
|
|
|
737 18- In vigilia convulsio, vel desipientia
|
|
|
|
738 19- In ossis exutione erysipelas
|
|
|
|
739 20- Ab erysipelate putredo aut suppuratio, malum
|
|
|
|
740 21- A forti in ulceribus pulsu, profluvium sanguinis
|
|
|
|
741
|
|
|
|
742 22- A ventris dolore diuturno, suppuratio, malum
|
|
|
|
743
|
|
|
|
744 23- A dejectione syncera difficultas intestinorum
|
|
|
|
745 24- In ossis praecisione stupor, et desipientia, si in vacuum apprehenderit
|
|
|
|
746 25- Ex medicamenti potione convulsio, laethalis est
|
|
|
|
747 26- In forti dolore ventris partium extremarum frigiditas, malum
|
|
|
|
748 27- Mulieri utero generti, si tensio supervenerit, facit aborsum
|
|
|
|
749 28- Quando os, aut cartilago, aut nervus abscinditur in corpore, non augetur
|
|
|
|
750 29- Qui alba pituita detinetur, si fortis ventris fluxus supervenerit, a morbo liberabitur
|
|
|
|
751 30- Quibus in alui profluviis excrementa spumosa sunt, his ex capite pituita defluit
|
|
|
|
752
|
|
|
|
753 31- Quibuscunque febricitantibus in urinis fiunt sedimina, veluti farina crassior, longam agritudinem fore significat
|
|
|
|
754 32- Quibus autem biliosa sedimina supra tenuia, acutum morbum significant
|
|
|
|
755 33- Quibuscunque urinae distantes sunt his turbatio fortis in corpore fit
|
|
|
|
756 34- Quibus in urinis bullae subsistunt morbum renalem et longum significant
|
|
|
|
757
|
|
|
|
758 35- Quibus subsidens pingue ac simultotum his, renum vitium acutum significatur
|
|
|
|
759
|
|
|
|
760 36- Quibus autem morbo renali laborantibus, praedicta accidunt signa, doloresque circa spinae musculos fiunt, siquidem circa loca exteriora fiant, abscessus quoque exterius futuros expecta, si vero dolores magis circa loca interiora fiant, etiam abscessus expecta futuros interius
|
|
|
|
761 37- Quicunque evomunt sanguinem, si sine febre quidem, salutare, si vero cum febre malum
|
|
|
|
762
|
|
|
|
763
|
|
|
|
764 38- Destillationes in ventrem superiorem, suppurantur intra viginti dies
|
|
|
|
765 39- Si quis sanguinem minxerit, et grumos, et stillicidio urinae laboret, et dolor inciderit in foemur, et imum ventrem, pectinemque quae circa vesicam, malae se habere significatur
|
|
|
|
766 40- Si lingua repente incontinens fiat, aut aliqua pars corporis stupore languit, tale est melancholicum
|
|
|
|
767
|
|
|
|
768 41- Si tumor atque moestitia longo tempore hominem habentes persiveraverint, tale est melancholicum. 42- Si senioribus supra modum purgatis singultus supervenerit non bonum. 43- Si febris num es bile habeat multa aqua calida capiti super infusa solutio fit febris
|
|
|
|
769
|
|
|
|
770
|
|
|
|
771 44- Mulier ambidextera non fit
|
|
|
|
772
|
|
|
|
773 45- Quicunque suppurati uruntur, vel secantur, si pus purum fluxerit et album, evadunt, si vero subcruentum et feculentum, ac fetidum pereunt
|
|
|
|
774
|
|
|
|
775 46- Quorum hepar suppuratum aduritur, si pus purum fluxerit, et album evadunt tunicam, his pus continetur, si vero qualis amurca fluat pereunt
|
|
|
|
776
|
|
|
|
777 47- Dolores occulorum post meri potionem, et quae calida balneum venae sectione curato
|
|
|
|
778 48- Aqua intercute laborans, si a tussi habeatur, desperatus est. 49- Urinae stillicidium et mingendi difficultatem, vini potio et vene sectio soluit, incidere autem interiores
|
|
|
|
779 50- Ab angina habito, tumor et rubor in pectore superveniens bonum, extra enim vertitur morbus
|
|
|
|
780 51- Quibus cerebrum sphacelatum id est corruptum est, in tribus diebus pereunt, si vero hos evaserint, sani fiunt
|
|
|
|
781 52- Sternutamentum fit ex capite, calefacto cerebro, aut humectato eo quod in capite inani. Aer enim intus contentus extra erumpit. Sonat autem quontam per angustum ipsi est exitus
|
|
|
|
782
|
|
|
|
783
|
|
|
|
784 53- Quicunque hepar circundolent, his febris superveniens soluit dolorem
|
|
|
|
785
|
|
|
|
786 54- Quibus a venis sanguinem mittere confert, his vere venam oportet secare. 55- Quibus inter ventriculum et sptum pituita reposita est, et dolorem affert non habens exitum neque ad alterum ventrem, his per venas ad vesicam pituita versa, soluitur morbus
|
|
|
|
787 56- Quibus hepar aqua plenum in omentum eruperit his venter aqua repletur et moriuntur
|
|
|
|
788 57- Halycae idest anxitudo, oscitatio, horror vinum, aequale aquali potum soluit aegritudinem
|
|
|
|
789
|
|
|
|
790
|
|
|
|
791 58- Quibus in urinario meatu tubercula fiunt, his suppuratione facta, et eruptione soluitur dolor. 59- Quibus aerebrum aliqua ex caussa concussum fuerit necesse est statim mutos fieri
|
|
|
|
792
|
|
|
|
793 60- Corporibus carne habentibus humidas, famen adhibere convenit, fames enim corpora siccat
|
|
|
|
794
|
|
|
|
795 61- Ubi in toto corpore mutationes et corpus refrigeratur, et rursus calefit, aut colorem alium ex alio commutat longitudo morbi significatur. 62- Sudor multus calidus, vel frigidus, semper fluens humorem adbuci, robusto quidem supra, debili vero infra significat. 63- Si quis cibum febricitanti dederit, ut sano robur, sic laboranti morbus
|
|
|
|
796
|
|
|
|
797 64- Quae per vesicam excernuntur inspicere oportet, si talia qualia sanis excernuntur. Quae igitur minime similia sunt, his haec morbosiorae. Quae vero sunt sanis similia, haec minime morbosa
|
|
|
|
798
|
|
|
|
799 65- Et quibus dejectiones si stare permiseris et non moveris, veluti strigmenta subsistunt et si pauca, paucus est mobus et si multa, multus his confert alui purgatio, quod si aluo non purgata dederis sorbitiones, quanto plures dederis, tanto magis nocebis;
|
|
|
|
800
|
|
|
|
801 66- Quibuscumque cruda deorsum secedunt, ex atra bile sunt, si plura copiosiore si pauciora pauciore
|
|
|
|
802 67- Excreationes in febribus non intermittentibus, lividae sanguinae, biliosae et foetidae omnes malae. Cum vero bene excernuntur, bonum est, et per ventrem et per vesicam et ubi aliquid secedens steterit non purgantum malum
|
|
|
|
803 68- Corpora oportet, ubi quis purgare voluerit fluida facere, et si supra, fistere alvum si vero infra humectare
|
|
|
|
804
|
|
|
|
805 69- Somnus, vigiliae, utraque modum excedentia morbus. 70- In febribus non intermittentibus si exteriora frigent interiora uruntur et febris habeat lethale
|
|
|
|
806 71- In febre non intermittente si labrum, aut nasus, aut occulus, aut supercilium pervertitur, si non videat : si non audiat, et iam debilis sit quicquid horum fuerit mors prope est. 72- A pituita alba aqua intercus supervenit
|
|
|
|
807 73- Ab alui profluvio, difficultas intestinorum
|
|
|
|
808 74- A difficultate intestinorum levitas intestinorum supervenit
|
|
|
|
809 75- A corrputione abscessus ossis. 76- A sanguinis vomitu tabes et puris purgatio supra
|
|
|
|
810 77- Qualia fuerint vesice, aut alui excrementa et ex earnibus et sicubi alibi a natura corpus exterit, si parum paucus est morbus, si multum multus, si valde multum, laethale est
|
|
|
|
811 In octavum librum aphorismorum qui pro spurio hippocratis habetur. 1- Quicunque supra quadraginta annos phrenetici fiunt, non omnino sanantur. Minus enim periclitantur quorum naturae et aetati morbus affinis fuerit
|
|
|
|
812
|
|
|
|
813 2- Quibuscunque in aegritudinibus oculi ex voluntate lachrimantur, bonum : quibus vero citra voluntatem malum
|
|
|
|
814
|
|
|
|
815 3- Quibuscunque in quartanis febribus sanguis e naribus defluxerit malum est
|
|
|
|
816 4- Sudores in diebus indicatoriis vehementes et celeres si fiant periculosi praefertim qui ex fronte tumque guttae et fistulae salientes pelluntur, frigidique valde atque multi : necesse enim est talem sudorem multa vi et labore et longa expressione exire
|
|
|
|
817
|
|
|
|
818 5- Post longum morbum alui defluxio, malum, velim morbo diuturno fluxa aluus, malum
|
|
|
|
819 6- In laethargo tremor, malum
|
|
|
|
820 7- Quoscunque morbos medicamenta non sanant, ferrum sanat ; quos ferrum non sanat, ignis sanat, quos vero ignis nin sanat hos sanari non posse putato, vel hos incurabiles existimari oportet
|
|
|
|
821
|
|
|
|
822 8- Lingua nigra atque cruenta, cum quid horum signorum abest, malum validum non est et imbeciliorem luctum significat
|
|
|
|
823 9- Testis dexter frigidus convulsusque mortiferum est
|
|
|
|
824
|
|
|
|
825 10- Ungues nigri, digiti pedum frigidi, nigri dimissi, vel proclinati, mortem proximam esse protendunt
|
|
|
|
826 11- Et labia livida ressoluta, inversa, frigida si sint mortiferum est
|
|
|
|
827 12- Aures frigidae,, perspicue, contractae, sordes aerum dulces, surditas, inflammatio, dolores vehementes, in acutis mortem
|
|
|
|
828
|
|
|
|
829 13- Acutae nares, collapsa tepmora, cutis circa frontem arida, totius faciei pallidus laethale
|
|
|
|
830
|
|
|
|
[sans numérotation] Errata sic corrige
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] Index
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
