| début |
fin |
|
|
|
|
[sans numérotation] [page de titre]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] Amplissimo et illustrissimo viro, D. Antonio Vallotio, Domino de magnam, in omnibus christianissimi Regis Consistorijs Secretiori Consiliario, et Archiatron comiti dignissimo
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] Illustrissimis et consultissimis Monspeliensis Universitatis Medicae Patribus, Cancellario amplissimo, et judici aequissimo, Decano reverendo, caeterisque Professoribus, Consiliatijs & Medicis Regijs. Raymondus Restaurand M. D. S. P. D.
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] Errata
|
|
|
|
[sans numérotation] Lectori benevolo Praefatio
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] Extrait du Priuilege du Roy
|
|
|
|
[sans numérotation] Index
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
1 Commentarius in Hippocratis Magni librum De corde. 1. Cor, figura quidem, meteae, seu pyramidi, simile est
|
|
|
|
2 2. Colore autem est admodum puniceo
|
|
|
|
3 3. Tunica laevi circumtegitur, in qua modicus humor, qualis urina, inest; ut cor in vesica conversari existimes / 4. Ea verò de causa extitit, ut validum in custodia vigeat / 5. Humiditatem autem tantam habet, quanta maximè ad aestuantis medelam satis sit
|
|
|
|
4 6. Hoc humidum, cor, in serum vertit, pulmonis potum lambendo ebibens, assumens, & consumens: nam cùm quis bibit maximam partem in ventrem demittit: gula enim, velut infundibulum, & potus copiam, & quaecumque expetimus, excipit. ...
|
|
|
|
5 7. Verùm quanam ratione aqua affatim incidens, molestiam & multam tussim non exhibet ? ...
|
|
|
|
6 8. Hunc autem humorem unà cum aëre à pulmone abducit: aërem itaque, cùm medela existat, retrò ut per eandem viam, per quam adduxit, ex necessitate rejiciat oportet. ...
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9 9. Sed ut ad institutum sermonem revertatur nostra oratio: cor musculus est validus admodum, non nervo, sed carnis crassamento
|
|
|
|
10 10. Duos habens in uno amictu ventriculos, utrinque quidem unum, qui nullo modo inter se sunt similes / 11. Unus quidem à dextris ad os situm habet, alteram venam attingens. ...
|
|
|
|
11 12. Alter verò sub mamma quidem sinistra praecipuè situs est, cui maximè è directo respondet: ubi etiam saltu ipso de se significationem perhibet
|
|
|
|
12 13. Septum autem habet crassum, & intus tanquam fossicula excavatur, quae est ad instar pilae / 14. Quinetiam pulmonem subit, & suo circumjectu caloris incrementum blandè moderatur: ...
|
|
|
|
13 15. Ac ambo quidem, interiore parte sunt asperin ac velut aliquantulum erosus sinister, magis quàm dexter / 16. Connatus enim ignis in dextro non est; ut mirum subeat, sinistrum asperiorem fieri, cùm intemperatum aërem inspiret. Sed hac parte ut calidi robur custodiat, crassitudo intus extructa est
|
|
|
|
14 17. Eorum verò oscula aperta non sunt, nisi quis auriculas cordis, ejùsque caput praecidat. Tunc duplicia oscula in duobus ventriculis erunt conspicua / 18. Vena enim crassa ex uno decurrens si secetur, visum fallit
|
|
|
|
15 19. Hi sunt humanae naturae fontes, quibus humani corporis alveus irrigatur. Hinc flumina excurrunt, quae vitam homini conferunt; & su resiccata fuerint, homo perit
|
|
|
|
16
|
|
|
|
17
|
|
|
|
18
|
|
|
|
19
|
|
|
|
20
|
|
|
|
21
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23
|
|
|
|
24
|
|
|
|
25
|
|
|
|
26
|
|
|
|
27
|
|
|
|
28
|
|
|
|
29
|
|
|
|
30
|
|
|
|
31
|
|
|
|
32
|
|
|
|
33
|
|
|
|
34
|
|
|
|
35
|
|
|
|
36
|
|
|
|
37
|
|
|
|
38
|
|
|
|
39
|
|
|
|
40
|
|
|
|
41
|
|
|
|
42
|
|
|
|
43
|
|
|
|
44
|
|
|
|
45
|
|
|
|
46
|
|
|
|
47
|
|
|
|
48
|
|
|
|
49
|
|
|
|
50
|
|
|
|
51
|
|
|
|
52
|
|
|
|
53
|
|
|
|
54
|
|
|
|
55
|
|
|
|
56
|
|
|
|
57
|
|
|
|
58
|
|
|
|
59
|
|
|
|
60
|
|
|
|
61
|
|
|
|
62
|
|
|
|
63
|
|
|
|
64
|
|
|
|
65
|
|
|
|
66
|
|
|
|
67
|
|
|
|
68
|
|
|
|
69
|
|
|
|
70
|
|
|
|
71
|
|
|
|
72
|
|
|
|
73
|
|
|
|
74 20. Prope autem venarum exortum, ventriculis circumobducta sunt corpora mollia cava, quae aures nominantur, neque aurium foramina habent: non enim clamorem obaudiunt, verùm instrumenta sunt, quibus aërem natura ad se rapit
|
|
|
|
75 21. Et certè praestantis artificis opus esse censeo. Qui cùm speculatus fuisset, viscus ipsum ex sanguinis extra vasa effusi distentione, forma solida futurum, totùmque trahendi facultate praeditum, hunc folles admovit, quemadmodum in fornacibus fusorijs fabri facere assolent; per quos spiritum attraheret
|
|
|
|
76 22. Hujus orationis inde sumas argumentum, quod cor tota sua natura agitari cernas: aures verò privatim tùm intumescere, tùm concidere
|
|
|
|
77 23. Atque eam ob causam, quod sentio, venulae quidem in sinistrum ventriculum respirationem efficiunt, arteria verò in alterum
|
|
|
|
78
|
|
|
|
79
|
|
|
|
80
|
|
|
|
81
|
|
|
|
82
|
|
|
|
83
|
|
|
|
84
|
|
|
|
85
|
|
|
|
86
|
|
|
|
87
|
|
|
|
88
|
|
|
|
89
|
|
|
|
90 24. Quod enim molle magis attrahit & augetur
|
|
|
|
91 25. Nobis autem erat ex usu, superinjecta cordis tegumenta magis perfrigerari: in dextris enim calor inest; adeòque ob ob affectionem non susceperunt amplum instrumentum, ne in totum ab eo quod ingreditur, superarentur
|
|
|
|
92 Reliquae sunt cordis membranae latentes, oratione explicanda, opus maximè utile. Aliae namque quaedam membranae, in ventriculis velut aranearum telae expansae, oscula undique cingunt: & in solidam cordis substantiam filamenta immittunt / 27. Hae mihi videntur visceris esse nervi, & vasorum principia aortis exhibere: est autem earum par unum
|
|
|
|
93
|
|
|
|
94 28. Tres enim membranae ad ostia singula excogitate sunt, in summo quidem rotundae, quantùm dimidiatus circulus / 29. Adeò ut qui rem intelligunt, mirentur, quomodo oscula hoc est aortarum fines claudant. At si quis veteris instituti probè gnarus, mortui animalis, exempto corde, hanc demat, illam verò reclinet, neque aqua cor penetrare, neque flatus emitti potest
|
|
|
|
95
|
|
|
|
96 30. Eaque praecipuè in sinistrae partis vasis, justa ratione exactiorem molotionem sunt adeptae. Anima enim humana in sinistro cordis ventriculo habitat, & reliquae animae imperat. Neque nutritur cibis & potibus, qui ex inferiore ventre adveniunt, sed clara & pura abundantia ex sanguinis discretione. ...
|
|
|
|
97 31. Ne verò quae in arteria insunt, cibum in fluctuatione positum remorentur, viam quae ad ipsam tendit, conclusit / 32. Arteria enim magna ventrem & intestina depascitur, & alimento non primario referta est
|
|
|
|
98 33. Quod verò arteria magna non alatur eo sanguine, qui cernitur, ex hoc manifestum est: jugulati enim animalis aperto sinistro ventriculo, in totum solitudo apparet, praeterquam serosi cujusdam humoris, & flavae bilis, & membranarum, de quibus à me dictum est. At arteria, minime sanguine est destituta, neque dexter ventriuclus. Hoc igitur vas membranis occasionem dedit
|
|
|
|
99 34. Ac rursus quod ex dextro cordis ventriculo fertur, id quidem ipsum etiam membranarum commissura conjungitur, sed propter imbecillitatem non magno cum assultu impetit. Verùm aperitur quidem in pulmones, ut eis sanguinem ad alimentum praebeat, in cor autem clauditur, non confestim tamen, quo aër quidem ingrediatur, non tamen admodum multus
|
|
|
|
100 35. Imbecillum enim his est calidum, frigidi copia superatum. Neque enim sanguis natura calidus est, ut neque alia quaedam aqua, sed calescit. Plerisque tamen natura sua calidus videtur. Et de corde haec à me dicta sunt
|
|
|
|
101
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] [page de titre]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
1 Commentarius in varios Hippocratis magni. Textus in Libro primo de victus ratione. 1. Ignis medios circuitus fecit, intrò & foras tendentes, calidissimum & validissimum ignem continentes, qui cunctis dominatur, omniàque moderatur sine strepitu, tùm visu, tùm tactu. In quo animus, mens, prudentia, incrementum, motus, imminutio, permutatio, somnus, vigilia. ...
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9
|
|
|
|
10
|
|
|
|
11
|
|
|
|
12
|
|
|
|
13
|
|
|
|
14
|
|
|
|
15
|
|
|
|
16
|
|
|
|
17
|
|
|
|
18
|
|
|
|
19
|
|
|
|
20
|
|
|
|
21
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23
|
|
|
|
24
|
|
|
|
25
|
|
|
|
26
|
|
|
|
27
|
|
|
|
28
|
|
|
|
29
|
|
|
|
30
|
|
|
|
31
|
|
|
|
32
|
|
|
|
33
|
|
|
|
34
|
|
|
|
35
|
|
|
|
36
|
|
|
|
37
|
|
|
|
38
|
|
|
|
39
|
|
|
|
40
|
|
|
|
41
|
|
|
|
42
|
|
|
|
43
|
|
|
|
44
|
|
|
|
45
|
|
|
|
46
|
|
|
|
47
|
|
|
|
48
|
|
|
|
49
|
|
|
|
50
|
|
|
|
51 2. Commeant & transmoventur, illa, huc; & haec, illuc; & omni quidem tempore, illa horum: haec verò illorum res peragunt, & quae quidem faciunt, nesciunt; & quae faciunt, scire videntur; & quae quidem vident, non agnoscunt: & tamen his, omnia necessitate divina contingunt; & quaz volunt & quae nolunt
|
|
|
|
52
|
|
|
|
53 3. Illis autem huc, his verò illuc commeantibus, & invicem commixtis, fatalem suam sortem quòdque complet, & ad majus & ad minus; interitus autem est omnibus mutuus, & majori à minore, & minori à majore. Quinetiam majus à minore augetur, tum reliqua omnia, tum hominis animus: & corpus velut animus, certo ordine describitur
|
|
|
|
54 4. Irrepunt in hominem, partes partium, tota totorum, qaue ignis & aquae commixtionem habent. Et partim quidem accipiunt, partim etiam exhibent: & quae quidem accipiunt, plùs faciunt, quae verò exhibent minus. Lignum homines serra secant: & hic quidem trahit, alter verò trudit. ...
|
|
|
|
55
|
|
|
|
56
|
|
|
|
57
|
|
|
|
58
|
|
|
|
59
|
|
|
|
60 5. Ac ut reliqua animantia praeteram, de homine tamen disseram. Irrepit in hominem animus ignis & aquae temperationem sortitus, corporis humani portionem. Haec autem foeminea, & mascula, multa, & cujusvis generis, nutriuntur. Victus autem ratione, qua homo utitur, nutriuntur & incrementum accipiunt. ...
|
|
|
|
61
|
|
|
|
62 6. Non secus ac fabri lignarij, dum lignum serra secant, & alter quidem trahit, alter verò trudit, idem sanè facientes: & qui deorsum urget eum qui supra est trahit, neque enim alias deorsum descenderet; sin per vim agant, penitus aberrabunt. ...
|
|
|
|
63
|
|
|
|
64
|
|
|
|
65
|
|
|
|
66
|
|
|
|
67
|
|
|
|
68
|
|
|
|
69
|
|
|
|
70 7. At verò hominis animus ignis & aquae temperationem sortitus, partes autem hominis, in omne animal irrepit, quod respirationem habet: & in omnem sanè hominem, tum juniorem, tum seniorem, in omnibus autem non similiter increscit. ...
|
|
|
|
71
|
|
|
|
72
|
|
|
|
[sans numérotation] [Page de titre]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] Praefatio in Divini Platonis mentem, ex ejus Timaeo depromptam
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
1 Divini Platonis mens, ex eius Timaeo deprompta
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9 1. Hinc verò aquaeductum hoc ordine deduxerunt, quem planè perspiciemus, si hoc inter nos primùm asseverabimus. Quaecumque ex minutioribus componuntur majora destinent: quae verò ex grandioribus minutiora cohibere non possunt. ...
|
|
|
|
10 2. Idem quoque de nostro utero cogitandum. Nempe cibos & potus retinet. Spiritum verò & ignem, quia ejus compositione tenuiores sunt, demorari non potest
|
|
|
|
11 3. Hisce ergo usus est Deus, ad irrigationem ab utero in venas perficiendam. ...
|
|
|
|
12 4. Demum haec assumens in animali formato hoc pacto disposuit. Convexa quidem in os dimisit. Cum verò convexum, gibbosùmque sit duplex: ...
|
|
|
|
13
|
|
|
|
14 5. Rete verò, quoniam rarum sit, corpus penetrare per ipsum, rursusque emergere. Radios autem ignis interiores successione continua subsequi, in utramque partem aëre transeunte. Idque donec mortale consistit animal fieri nunquam cessat. Hujusmodi agitationem meritò expirationem, respirationemque nominatam esse censemus
|
|
|
|
15 6. Omne autem hoc opus, omnisque haec nostra passio, in corpore fit irrigatione quadam & refrigerio ad vitam & nutrimentum. ...
|
|
|
|
16 7. Sed videamus iterum quibus causis respiratio hunc in modum, quem nunc cernimus, fuerit instituta. Cujus quidem rei talis erit consideratio. ...
|
|
|
|
17 8. Causas verò, quae his dant principium, hujusmodi ponimus. Omne hujus universi animal, in venis & sanguine calorem, ...
|
|
|
|
18 9. Calorem sanè putandum est, natura sua in regionem suam, extra id quod sibi cognatum est, emanare. Cum verò discursiones duae sint: una per corpus extra, altera rursus per os & nares; cum anhelitus ad alia impetum facit, detruditque, alia contra retrahit, atque repercutit. ...
|
|
|
|
19
|
|
|
|
20
|
|
|
|
21 10. Atqui respiratio, unde digressi sumus, ad his causis & hunc in modum, ut supra diximus, provenit. Dum videlicet, ignis cibos dividit, elevatùrque intrinsecus spiritum assecutus, venas à ventre communi elevatione hujusmodi replet, ex eo quod attrita inde haurit, & ob hanc rationem per totum animalium omnium coprus, alimentorum liquores diffunduntur
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23
|
|
|
|
24
|
|
|
|
25
|
|
|
|
26
|
