début
fin
[sans numérotation] Ex-libris
[page blanche]
[sans numérotation] [Page de titre]
[page blanche]
[sans numérotation] Nobilissimo, ac spectatissimo Domino Carolo Buuardo, in utroque Regis Consistorio Secretiori Consiliario, & Archiatròn Comiti meritissimo Petrus Girardet S.P.D. Epistola
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation] Petrus Girardet, Doctor Medicus Parisiensis, Humanissimo Lectori S
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation] Priuilege du Roy
[sans numérotation]
[sans numérotation] Approbatio
[sans numérotation] In Ludouicum Duretum, Magni Hippocratis libros commentariis illustrantem
1 Hippocratis Magni de Humoribus purgandis. Interprete et Enarratore Ludouico Dureto, Segusiano
2 I. Coloratio corporis humoribus, si non sint reflui, similis efflorescit
3
4
5 II. Ducendi verò sunt omnes quà viam affectant, & per loca lege naturae commoda, nisi quorum mitificationes fiunt in tempore
6
7
8
9 III. Mitificationes autem seu maturationes inclinationem habent aut foras, aut intro, aut aliò quò oportet
10
11 IIII. Cautio
12 V. Inexperta medicatio, difficultas experiendi
13
14
15
16
17
18
19
20 VI. Pilorum defluvium
21 VII. Viscerum vacuitas, repletio abdominis & crassitudo, per superiora alimentum
22
23
24
25 VIII. Sursum inclinatio. Deorsum inclinatio
26 IX. Quae sponte sursum deorsùmue feruntur, quae prosunt aut obsunt: congenita forma, regio, mos, aetas, temporis vicissitudinis ratio, morbi status, nimietas, paucitas, siue quibus deest aut abundat
27
28
29
30 X. Medela, declinatio / XI. Deriuatio ad capitis dolores curandos, per obliqa, quà viam affectant, aut reuulsio, quibus sursum deorsum, quibus deorsum sursum aut desiccandi locus est, aut quibus superiora, aut quibus inferiora, aut eluitur, aut quibus sedabitur dolor
31
32 XII. Quae diffusa sunt, non sunt intro reuocanda, sed ipsas excrementorum vias siccare
33 XIII. Perturbatio, perfusio, ablutio, quibus ad anum secessio fit, unde conceditur, exoluitur, aut medicamentum, aut ulcus, aut quispiam coactus humor & concretus, aut germen, aut flatus, aut stercus, aut animalculum, aut aestus, aut alia affectio
34
35
36 XIIII. Haec verò attendenda sunt, quorsum, quae ultro fiunt aut apparent, desinant; aut cuiusmodi sunt pustulae oborientes ab exustione, quatenus sunt eiusmodi ut aut noceant aut prosint...
37
38
39 XV. Cognitio haec vomitus, deiectionis, aut expectorati, mucoris, tussis, ructus, singultus, flatus, urinae, sternutamenti, lacrymarum, pruritus, vellicationum, contactus, sitis, famis, satietatis, somni, laboris, cessationis, corporis, mentis, morum institutorum, memoraie, vocis, silentij
40
41
42
43
44
45 XVI. Mulieri uterinae purgationes, quae supernè vi erumpunt cum torminibus coniuncta, pinguia, meraca, spumantia, calida, mordacia, varia, abradentia, foeculenta, cruenta, flatus, expertia, cruda, cocta, sicca, quaeque circumfluunt, alacritatem molestiàmque aegri contemplari oportet, antequam periculum accidat
46
47
48
49 XVII. Maturatio, deiectio earum rerum quae partibus diaphragmate inferioribus vitium, purgationis indigens, concepére, fluctuatio eorum quae supra sunt; tum quae ex utero feruntur: In auribus sordes, humoris efferi concitatio, adapertio vasorum, vacuatio, calefactio, refrigeratio, intus, foras; aliorum quidem, caeterorum non
50
51 XVIII. In partibus umbilico inferioribus quoties tormina excitantur, tarda & mollia sunt illa tormina, contrà in partibus umbilico superioribus / XIX. Quae feruntur ex aluo, quà viam affectant, spumae expertia, cocta, siue cruda, frigida, foetida, putria, sicca, humida, olfactu grauia
52 XX. Sitis quae antea non erat, & nullus ardor, nec alterius cuiuspiam causae excusatio adferri possit, urina, nasi humectatio
53 XXI. Prolapsus in pedes, siccitas, ac non collapsus corporis habitus, spiritus turbidus, hypochondrium, extimae partes, oculi malè affecti, coloris mutatio; pulsus, refrigeratio, palpitatio, tremores, durities cutis, neruorum, articulorum, vocis, mentis; figura spontanea, capilli, ungues, alacritas aut aegri molestia
54
55
56
57 Secunda huius Libri pars, in qua de Signis agitur. I. Existunt haec signa: odores corporis, oris, deiectionis, auris, flatus, urinae, ulceris, sudoris, sputi, narium; cutis salsa, aut salsa sputa, aut nares, aut lachrymae, aut alij humores; an omnino similia inter se quae prosunt, aut obsunt
58
59 II. Insomnia qualia videat, & in somnis quae faciat; si acutè audiat, & ita sit animo comparatus ut audiat; tum si numero & dignitate vincant & fortiora sint quae apparent, sintque maioris momenti salutaria quàm lethalia, aut contrà: si omni sensu omnia percipiant & alacriter ferant
60
61 III. Cuiusmodi sunt odores, sermones, vestitus, figurae, atque talia alacriter ferant, quae cum sponte apparent, adiumentum afferunt; tunc etiam quibus eiusmodi signa commemorata afferunt crisim, & quam indicandi & iudicandi vim habeant, ..
62
63 IIII. Quae sunt vicina loco, situ, atque communia; illa primùm & maximè labefactantur
64 V. Cuiusque morbo historiam seu descriptionem ex his quae initio apparent & fiunt, ex urinis quales hae fuerint, tum qualis existat collapsus, degener color, imminutio spiritus, & cum eis coniuncta diaeta
65
66 VI. Oportet, inquam, animo complecti, an quae secedunt similia sint, deiectiones, urina, histericae purgationes, expectorata, narium mucus, oculi sudor tumoribus contra naturam, vulneribus, exanthematis, quaecumque ultro apparent, & quae fiunt artificio Medici, quae semper inter se similia
67
68 VII. Omniàque quae iudicandi & indicandi vim habent, & quae iuuant, nocent, interimunt; Omni studio fugiens declinet, prouocans & inuitans ducat, moueat, & obuijs ulnis excipiat: ..
69
70 VIII. Quinetiam qui abscessus eiusmodi sunt, cibis, potionibus, odoribus, aspectu, auditu, cogitationibus, secretionibus, humidis, calore, frigore, siccis, humectando, desiccando, unctionibus, linimentis, cataplasmatis, emplastris, inspersionibus; ..
71
72
73
74 IX. In paroxysmis periodicis cibi accessio non est adjungenda, nulla necessitate motus id facere debes, sed contrà deducendum de ciborum adiectionibus ante crises
75
76 X. Quae iudicantur & iudicanta sunt perfectè, neque nouare, neque ciere, nec medicamentis purgantibus, nec alijs irritamentis; sed missa facienda
77
78 XI. Concocta medicari seu purgare, atque mouere oportet, non cruda; nec in principiis, modò non turgeant, plurima verò non turgent
79
80 XII. Quae ducere oportet, ducenda sunt quò maximè natura vergit, per loca commoda
81 XIII. Excretiones non multitudine sunt aestimandae; sed si talia excernantur qualia oportet, & aegri facilè tolerant: Atque ubi usque ad animi defectiones expedit ducere, faciendum; si aeger possit tolerare: ..
82 XIIII. Quae enim sicca sunt, erunt calida; humida verò frigida. Quae verò subducendi vim habent, contraria pariunt ut plurimùm
83 XV. Atque haec diebus imparibus sursum, si & ipsae periodi atque adeo morbi status huiusmodi sunt ex paroxysmis: sed ut plurimùm quae paribus diebus mouentur, fiunt deorsum; sic enim quae sponte fiunt sursùm, imparibus; ..
84
85 XVI. Quinetiam quae tempore longiùs progressa, necessariò sunt eiusmodi ut ad decimumtertium diem, aut decimamquartam periodum perueniant, ut fiat decimatertiana, aut decimaquartana; ac decimotertio die motus fit deorsum, decimoquarto verò sursum; nam ad iudicandi vim ita confert
86 XVII. Tum quae in vigesimum morbi diem cadunt, nisi quòd quaecumque viam affectant deorsum, maxima ex parte purgare oportet; sed haec molienda non sunt, cùm in procinctu est crisis, sed ultra; nam in morbis acutis rarò multa ciere oportet; contrà in febribus laboriosis totum
87
88 XVIII. In febribus laboriosis in articulos & ad maxillas potissimùm abscessus fiunt, propter vicina cuiusque doloris loca, quamvis fere sursum. Quod si lentus morbus ac deorsum viam affectet, infernè fiunt abscessus: ..
89
90
91 XIX. Quinetiam si parte aliqua laborarit, aut lassitudine fractus fuerit, priusquam aegrotare coeperit, eò loci se morbus obfirmat, cuiusmodi illud fuit, quod animaduertimus Perinthi, tussiculosis & anginâ correptis; ..
92
93 XX. Maximè in hoc debet esse Medicus exercitatus, ut intelligat quibus anni temporibus humores efflorescant; tum cuiusmodi morbos in singulis pariant, necnon quae quibusque morbis affectiones inesse videantur
94 XXI. Tum autem corpus aliud atque aliud, in quem morbum communis & propria cuiusque natura sit procliuis, exempli causâ, quid lien intumescens efficiat; horum enim sanè natura & colores fiunt deteriores, & corpora intumescunt. Tum si quid eiusmodi fuerit, exercitatum in his esse oportet
95
96 XXII. Animi impotentia potionis & cibi, somni, vigiliarum, aut propter studia quaedam, ut tesserarum, aut bonarum artium, aut necessitatis causâ, studium pertinax, & quarum rerum ordinatum, aut ordinis expers
97 XXIII. Mutationes ex quibus in quae / XXIV. Ex moribus, animi industria & alacritas, aut quaerendo, inuestigando, cogitando, aut videndo, aut dicendo, aut si quid aliud; ut tristitiae, irae memores, cupiditates, quae aut fato, aut casu incidunt
98
99 XXV. Angustiae animi, item quae aut ad aspectum, aut ad auditum referuntur, qualia sunt corpora: ut molarum attritu dentes obstupescunt; & qui per loca caua progreditur artubus contremiscit; ..
100
101 XXVI. Timores, verecundia, tristitia, metus, moeror, voluptas, ira & caetera eiusmodi. Quae pars cuique corporis actioni est consecrata, his morem gerunt, inde sudores, cordis palpitatio, & quae sunt eiusmodi facultatum symptomata
102
103 XXVII. Quae extrinsecus admouentur & accidunt, aut bonis, aut malis non augent; perunctio, perfusio, litus, cataplasmatum usus, lanarum ligatura, & rerum eiusmodi...
104
105 XXVIII. Mammae, genitura, uterus; signa sunt & argumenta, tum in aetatum mutatione, & in suffocationibus uterinis, in tussibus, abscessus in testiculos oborti
106 XXIX. Ut in arboribus terra, sic in animalibus aluus succum alibilem suppeditat, & calefacit & refrigerat; refrigerat quidem plena vacuando, calefacit alibili succo abundans; & ut terra stercorata hyeme calida, sic & aluus
107 XXX. Inter animalia, verbigratia, testudines, & quicquid eiusmodi est naturâ praeditum, aetatibus, tempestatibus, annis sunt similia sui animantia, nec atteruntur mediocri rerum conuenientium usu...
108
109 Libri huius pars tertia, in qua de Morbis, & eorum causis agitur. I. Iam verò, quod ad morborum species & differentias attinet, alij sunt congeneres, & ij interrogando cognosci possunt: Et qui à regione principia causàsque ducunt, cuiusmodi pluribus familiares, & id multi norunt: ..
110
111
112 II. Ut autem regiones ad tempora malè sunt affectae, eiusmodi morbos pariunt; Exempli gratiâ, inaequalis calor aut frigus eiusdem diei autumnales procreat morbos in unaquaque regione; eodem modo de aliorum temporum tempestatibus iudicandum
113 III. Tamen existunt, à coenosis vaporibus atque palustribus & ex aquis, lithiases & splenicae affectiones: aliae verò ex ventis bonis & malis
114 IIII. In uniuersum autem temporum naturam referunt, ipsàque ex ijs morborum ideis descriptio seu historia...
115
116 V. At si qua temporis mutatio fiat & à naturali statu defectio, similes aut dissimiles erunt morbi, cuiusmodi in ea inciderint. Si autem cursum suum similiter perpetuent tempora, eiusmodi pariunt morbos, & in eandem inclinationem adducunt, ut icterum autumnalem
117
118 VI. Nam caloris & frigoris mutua vicissitudo est; ut si aestas biliosa fuerit, & bilis adaucta suppressa fuerit, eius suffusione fit icterus; & lienis tumores
119 Quinetiam si ver ita sit constitutum; & vere etiam fiunt morbi regij: nam ille motus proximè ad illud tempus accedit, iuxta anni speciem
120 VIII. Contrà si aestas vernis tempestatibus affecta, sudores in febribus copiosos expectare oportet, ac bene morati sunt morbi, nec peracuti, nec linguis peraridi
121 IX. Si autem ver hybernum fuerit, nouissimàque hyems viguerit, morbi incident hyemales cum tussi coniuncti & peripneumonici, aut etiam anginosi: ..
122
123 X. Unde fit ut anni tempora sint malè morata & sinistri iudicij, & sine ordine, sic & morbi existunt, si anticipauerint, aut ante tempus excretionem moliantur, aut si quid reliquiarum supersit
124 XI. Nam tempestates morborum recidiuas afferunt, & sunt earum conseruatrices, quemadmodum fuerant effectrices / XII. Quae cum ita sint; in eam curam incumbere debet Medicus, ut intelligat qualiter affecta corpora anni septem partes, earùmque septem tempestates excipiant
125 XIII. Austrina tempestas auditui grauis, caligniosa, capitis grauitatem, toti corpori lentitudinem affert & resolutionem; cùm haec austrina tempestas diu multùmque coeli potens fuerit, huiusmodi symptomata in morbis perpetiuntur ulcera glabra, maximè verò in ore, & pudendis, & aliis partibus
126 XIIII. Si verò aquilonia tempestas ingruat, tusses, faucium inflammationes, alui adstrictiones, difficultates meiendi, horrores, dolores laterum & pectoris ipsius. Itaque cum aquilo diu multùmque potens coeli fuerit, huiusmodi fere morbos expectare oportet
127
128 XV. Si talem habeat statum, cum squaloribus febres ardentes, ut plurimùm sunt coniunctae, & imbribus quoque ipsis febres diuturnae & putres: quibus ex rebus varia qualitate affectis nimietates inciderint, & ut affecta corpora exceperint, ab alio tempore
129 XVI. Ac pro ut huiusmodi aut illiusmodi humoris corpus dominatu tenetur, existunt siccitates austrinae &u aquiloniae; sic quoque & eodem modo & alia quoque differunt: atque illud quidem magnum & commemorabile: alius enim alio tempore, & regione magnus: Etenim aestas bilis procreatrix, ver sanguinis, ac caetera suo quaeque modo se habent
130
131 XVII. Mutationes omnes repentinae, vehementes, & diuturnae pariunt morbos, ac illae praesertim quae sunt insignes...
132
133 XVIII. At hominum naturae, quòd an anni tempora, aliae ad aestatem, aliae ad hyemem bene aut malè constitutae sunt; ..
134
135
136 XIX. Nouissima verò pars aestatis laboriosa est, insolationes, frequens potus, sine ordine cibi, arborum baccae, ut ex anni temporibus morborum rationem quis possit colligere
137 XX. Licet etiam è morbis praesentire futuras tempestates, aquas, ventos, siccitates, ut tempestates aquilonias & austrinas: integrum est enim ei, qui in hoc genere fuerit exercitatus, unde earum rerum sit ineunda ratio; ..
138
139 XXI. Sed haec breuiùs, nam si maiori ex parte eiusmodi fuerit annus: ut qualem statum inire coepit, obtineat; ut plurimùm morbi existent huiusmodi; et quanta erit vis earum tempestatum, tanta quoque & morborum magnitudo & frequentia, ac longissimi spatium temporis
140
141 XXII. Ex primis aquis, cùm ex diuturno squalore futurae sunt pluuiae, licet de hydròpibus multa praedicere, & quoties alia signa apparent, cùm aer ventis placidus in mutatione repentina...
142
143 Libri huius pars quarta. I. Quae cum ita sunt; Colores non sunt eiusmodi semper omnibus temporibus, atque tempestatibus, nec aquilonijs, nec austrinis, sic nec aetatibus ijdem sunt colores: ..
144
145 II. Qui habent haemorrhoidas nec pleuritide, aut inflammatione pulmonis, nec ulcere depascenti, nec furunculis, nec pustulis nigris corripiuntur, fortè nec etiam leprâ, nec vitiliginibus nigris
146
147 III. Verùm qui intempestiuè curati sunt, frequentibus eiusmodi malis paulò post correpti fuerunt; quicunque fiunt abscessus, ut fistulae, aliarum affectionum sunt remedia: ..
148
149 IIII. Suspecti loci excepturi labore, aut dolore, aut grauitate, aut quapiam alia re liberant; nam alijs partibus communicatio affectum parit inclinatione & appulsu
150 V. Ampliùs si sanguis non fertur, sed secundùm humoris affinitatem eiusmodi expectorant: Atque existunt quibus opportunè sanguis detrahi possit in eiusmodi affectionibus. Sed contrâ existunt alij quibus, ut & his, consentaneum non est educere sanguinem
151 VI. Haec verò missionem prohibent in ijs qui sanguinem expuunt, anni tempus, pleuritis, bilis
152 VII. Quae ad aures oboriuntur, quibuscunque sub crisim oborta nisi suppurauerint, cùm euanuerint recidiuus accedit morbus: ..
153
154 VIII. Quibus spes est abscessum fore in articulis; si urina feratur cruda & alba, crassa, qualis Arthigeni familiaris erat, sic in laboriosis febribus quartum morbi diem agentibus nonnunquam fertur, & vindicat ab abscessu; quòd ad illud urinae profluuium accesserit e naribus fluor sanguinis largior, praeclarè illud faciet
155 IX. Et cui intestinum dextrâ infestabatur, superueniente arthritide erat quietior; cùm verò hoc curationem recepit, laboriosior
156
[sans numérotation] Index
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
1 Hippocratis Coi de ratione Victus exquisiti in morbis acutis siue de Tecmarsi, Liber primus. Ludouico Dureto, Segusiano, Interprete
2
3
4 Commentarius
5
6 Textus
7
8 Commentariolus
9 Textus
10
11 Commentarius / Textus
12 Commentarius
13
14
15 Textus
16
17
18 De ptissana. Textus
19
20 Commentarius
21
22 Textus / Commentarius
23 Textus
24 Textus
25 Commentarius
26 Textus
27
28
29 Commentarius / Textus
30
31 Commentarius
32
33 Textus
34
35
36 Commentarius
37
38 Textus
39
40
41
42 Hippocratis Coi de Victus exquisiti ratione in morbis acutis, seu potiùs [ ... ]. Liber secundus. Inerprete Ludouico Dureto, Segusiano. Textus
43
44
45
46
47
48 Commentarius
49 Textus
50
51 Commentarius
52 Textus
53
54
55
56
57
58
59
60 Commentarius
61
62 Textus / Commentarius
63 Textus
64 Textus
65
66
67
68
69 Textus
70
71
72
73
74 Conclusio
75
76
77
78
79
80
81
82
83 Hippocratis Coi de Victus exquisiti ratione in morbis acutis, siue Tecmarsi, Liber tertius. Interprete Ludouico Dureto, Segusiano
84 Commentarius
85 Textus
86 Commentarius
87 Textus
88
89
90 De melicrato
91
92
93
94
95
96
97 De oxymelite
98 Commentarius
99 Textus / Commentarius
100 Textus
101
102
103 De aqua
104
105
106
107 De balneo
108
109 Commentarius / Textus
110
111
112
113
114
115 Hippocratis Magni Sectio prima Libri secundi Epidemiòn. Interprete & Enarratore Ludouico Dureto, Segusiano. Textus
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
[sans numérotation] Index
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation]
[sans numérotation] Errata sic corrigenda / Acheué d'imprimer
