| début |
fin |
|
|
|
|
[sans numérotation] [Page de titre]
|
|
|
|
[page blanche]
|
|
|
|
[sans numérotation] Approbatio
|
|
|
|
[sans numérotation] Errata sic corrigito
|
|
|
|
[sans numérotation] Illustrissimo ac reverendissimo D. Domino Petro Cerbuna Episcopo Turiassonensi, Hieronymus Ximenez. S.
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] Index
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
1 Praefatio
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9
|
|
|
|
10
|
|
|
|
11
|
|
|
|
12
|
|
|
|
13
|
|
|
|
14 Coment. Il lib. In Prohemium Galeni
|
|
|
|
15
|
|
|
|
16
|
|
|
|
17
|
|
|
|
18
|
|
|
|
19
|
|
|
|
20
|
|
|
|
21
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23
|
|
|
|
24
|
|
|
|
25
|
|
|
|
26
|
|
|
|
27
|
|
|
|
28
|
|
|
|
29
|
|
|
|
30
|
|
|
|
31
|
|
|
|
32
|
|
|
|
33
|
|
|
|
34
|
|
|
|
35
|
|
|
|
36
|
|
|
|
37
|
|
|
|
38
|
|
|
|
39
|
|
|
|
40
|
|
|
|
41
|
|
|
|
42
|
|
|
|
43
|
|
|
|
44
|
|
|
|
45
|
|
|
|
46
|
|
|
|
47
|
|
|
|
48
|
|
|
|
49 Textus I. Quicumq. consueuit audire eos, qui de humana natura ultra, quam quod ad medicinam pertinet, disputant, huic certe disputationem hanc audire non conuenit. Neque enim prorsus dico aërem hominem esse, aut aquam, aut terram, aut quidquam aliud: propterea quod non manifestò apparet unum in homine inesse. Caeterum quibus haec placet, dicere permitto
|
|
|
|
50
|
|
|
|
51
|
|
|
|
52
|
|
|
|
53
|
|
|
|
54
|
|
|
|
55
|
|
|
|
56
|
|
|
|
57
|
|
|
|
58
|
|
|
|
59
|
|
|
|
60
|
|
|
|
61 Textus II. Mihi verò videntur non recte sentire hi, qui talia proferunt: eandem enim omnes usurpant sententiam: neque tamen eadem eloquuntur. ...
|
|
|
|
62
|
|
|
|
63
|
|
|
|
64
|
|
|
|
65
|
|
|
|
66
|
|
|
|
67
|
|
|
|
68
|
|
|
|
69
|
|
|
|
70
|
|
|
|
71
|
|
|
|
72
|
|
|
|
73
|
|
|
|
74
|
|
|
|
75
|
|
|
|
76
|
|
|
|
77
|
|
|
|
78
|
|
|
|
79
|
|
|
|
80
|
|
|
|
81 Textus III. At vere ex Medicis quidam, hominem sanguinem esse dicunt, alij bilem, alij pituitam postea quam aduersus Philosophos eos disputauit, qui aut ignem solum, aut solum aërem, aut aquam itidem, vel terram solam existimabant esse humani corporis naturam, vel elementum: iam hic ad Medicos se referens, eos demùm refutat,qui unum quempiam de humoribus quatuor naturam & elementum humani corporis statuerunt. ...
|
|
|
|
82
|
|
|
|
83 Textus IIII. Iam & ij eandem omnes faciunt conslusionem: aiunt enim unum esse, quod cuique appellare libeat: porrò id cùm sit unum, formam, & facultatem mutare à calore vel frigore coactum, fieriq, dulce, & amarum, & album, & nigrum, & cuiuscunque alterius generis: sed mihi haec non videntur ita se habere, (itaque plurimi talia, atque etiam alia his proxima pronuntiant). ...
|
|
|
|
84
|
|
|
|
85
|
|
|
|
86
|
|
|
|
87
|
|
|
|
88
|
|
|
|
89 Textus V. Mea verò sententia est, si unum sit homo, nullo unquam dolore afficiatur: neq. Enim esset à quo doleret, ubi unum tantum foret
|
|
|
|
90
|
|
|
|
91 Textus VI. Quod si etiam doleret, necessario etiam unum medicamentum esset
|
|
|
|
92
|
|
|
|
93
|
|
|
|
94
|
|
|
|
95 Textus XVII. At verò multa habentur, quia multa in corpore insunt, quae eùm praeter naturam à se mutuò calefiunt, aut refrigerantur, aut siccescunt, aut humescunt, morbos pariunt, ex quo multae sunt morborum formae, & multae quoque eorum curationes
|
|
|
|
96
|
|
|
|
97
|
|
|
|
98
|
|
|
|
99
|
|
|
|
100
|
|
|
|
101
|
|
|
|
102
|
|
|
|
103
|
|
|
|
104
|
|
|
|
105
|
|
|
|
106
|
|
|
|
107
|
|
|
|
108 Textus VIII. Caeterum mea quidem sententia, qui hominem sanguinem solum, & nullam aliam rem esse censet, is deberet demonstrare eum non mutare formam, nec omni modum fieri: sed vel quoddam tempus anni, vel aetatis ipsius hominis ostendere, quo sanguis solus appareat in homine inesse. ...
|
|
|
|
109
|
|
|
|
110
|
|
|
|
111
|
|
|
|
112
|
|
|
|
113
|
|
|
|
114 Textus IX. Ego verò quaecunq. dixero hominem esse, ea & secundùm legem, & secundùm naturam esse perpetuò tam in iuuenili aetate, quàm senili, ad haec tempore tam frigido, quam calido, per aeque in illo inesse demonstrabo. ...
|
|
|
|
115
|
|
|
|
116
|
|
|
|
117 Textus X. Primum itaque necessarium est generationem eius non procesisse ab uno. Quonam enim pacto quod unum est, gignere aliud poterit, nisi cum aliquo misceatur ?
|
|
|
|
118
|
|
|
|
119
|
|
|
|
120
|
|
|
|
121
|
|
|
|
122
|
|
|
|
123 Textus XI. Deinde nisi quae miscentur, eiusdem generis sint, eandemque habeant facultatem, ea nec generabunt, nec, quae eadem nobis sint, efficient
|
|
|
|
124
|
|
|
|
125 Textus XII. Et rursus nisi calidum frigido, & siccum humido mediocriter, aequalibiterque respondeant interse, sed alterum altero longè praecellat, validius utique imbecilliori, nulla poterit fieri generatio
|
|
|
|
126
|
|
|
|
127
|
|
|
|
128
|
|
|
|
129 Textus XIII. Proinde quî verisimile est aliquid ab uno generari, cùm ne ex pluribus quidem generetur, nisi mutuo temperamento bene se habeant inter se ?
|
|
|
|
130
|
|
|
|
131
|
|
|
|
132
|
|
|
|
133
|
|
|
|
134
|
|
|
|
135
|
|
|
|
136 Textus XIIII. Cùm igitur talis sit cùm reliquorum omnium, tum hominis natura, necesse est hominem non esse unum, sed unum quodque eorùm, quae ad generationem conferunt, vim habere in corpore talem, qualem contulit
|
|
|
|
137
|
|
|
|
138
|
|
|
|
139
|
|
|
|
140
|
|
|
|
141
|
|
|
|
142
|
|
|
|
143
|
|
|
|
144 Textus XV. Rursus cùm corpus demoritur, necessarium est, ut ad suam quodque redeat naturam, humidum ad humidum, calidum ad calidùm, frigidum ad frigidum
|
|
|
|
145
|
|
|
|
146
|
|
|
|
147
|
|
|
|
148
|
|
|
|
149
|
|
|
|
150
|
|
|
|
151 Textus XVI. Talis est, tum animantiùm, tum caeterarum rerum natura. ...
|
|
|
|
152
|
|
|
|
153
|
|
|
|
154
|
|
|
|
155
|
|
|
|
156 Textus XVII. Omnia similiter gignuntur, similiterque intereunt
|
|
|
|
157 Textus XVIII. Ex his enim, quae praediximus, omnibus eorum natura constituta est, desinitque quemadmodum dixi, unum quodque in idem id, ex quo constat: itaque illuc etiam secedit
|
|
|
|
158
|
|
|
|
159
|
|
|
|
160
|
|
|
|
161
|
|
|
|
162
|
|
|
|
163
|
|
|
|
164
|
|
|
|
165
|
|
|
|
166
|
|
|
|
167
|
|
|
|
168
|
|
|
|
169
|
|
|
|
170
|
|
|
|
171
|
|
|
|
172
|
|
|
|
173
|
|
|
|
174
|
|
|
|
175
|
|
|
|
176
|
|
|
|
177
|
|
|
|
178
|
|
|
|
179
|
|
|
|
180
|
|
|
|
181
|
|
|
|
182
|
|
|
|
183
|
|
|
|
184
|
|
|
|
185
|
|
|
|
186
|
|
|
|
187
|
|
|
|
188
|
|
|
|
189
|
|
|
|
190
|
|
|
|
191
|
|
|
|
192 Textus XIX. Corpus autem humanum continet in seipso sanguinem et pituitam, & bilem utramque flauam, & atram: atque haec illi sunt natura corporis: & propter haec dolet, valetque
|
|
|
|
193
|
|
|
|
194 Textus XX. Valet quidem praecipuè, cum ea & vim, & copiam mediocriter interse temperatas habuerint, ac maximè si permixta sint
|
|
|
|
195
|
|
|
|
196
|
|
|
|
197
|
|
|
|
198
|
|
|
|
199 Textus XXI. Dolet autem, cùm aliquod ex iis minus, ampliussue existerit, aut ab aliis secesserit, neque cum omnibus fuerit temperatum
|
|
|
|
200
|
|
|
|
201
|
|
|
|
202 Textus XXII. Necesse est enim cùm horum quidpiam separatum, ac per se seorsum constiterit, non modò locum, unde excesserit, morbosum euadere, verum etiam ubicunque restiterit, influxeritque, ibi nimis affluens dolorem, et laborem excitare
|
|
|
|
203
|
|
|
|
204
|
|
|
|
205
|
|
|
|
206
|
|
|
|
207
|
|
|
|
208
|
|
|
|
209
|
|
|
|
210
|
|
|
|
211
|
|
|
|
212
|
|
|
|
213
|
|
|
|
214 Textus XXIII. Etenim cum horum aliquid è corpore effluxerit, id copiosus, quàm quod effluit, dolorem ac molestiam exhibet vacuatio
|
|
|
|
215
|
|
|
|
216 Textus XXIIII. Quod si intrò vacuatione facta transferatur, atque ab iliis secernatur, duplicem sanè necessariô dolorem praebebit, ut dictum est, & unde decesserit, & ubi redundauerit
|
|
|
|
217 Textus XXV. Dixi sanè quaecumque esse hominem dixero, demonstraturum me eadem semper esse, secundùm legem & secundùm naturam / Textus XXVI. Dico autem sanguinem esse, & pituitam, & bilem, tum flauam, tum atram, atque eorum quidem nomina, primùm lege differatio, nec ulli eorum idem nomen esse : ...
|
|
|
|
218
|
|
|
|
219
|
|
|
|
220
|
|
|
|
221
|
|
|
|
222 Textus XXVII. Cùm ergo tantopere & forma, & viribus differant interse, necesse profectò est, ea non esse unum: nisi certè ignis, & aqua unum sunt
|
|
|
|
223
|
|
|
|
224 Textus XXVIII. Quòd verò omnia ea haud unum sint, sed suam quodque habeat propriam facultatem, hinc scire licet, quòd su cui dederis medicamentum ad pituitam educendam idoneum,pituitam tibi egeret: ...
|
|
|
|
225
|
|
|
|
226
|
|
|
|
227
|
|
|
|
228
|
|
|
|
229
|
|
|
|
230
|
|
|
|
231
|
|
|
|
232
|
|
|
|
233
|
|
|
|
234 Textus XXIX. Qui autem unum esse hominem dicunt, propterea videntur mihi in hanc sententiam adducti, quòd cum illorum, qui ob nimias à medicamento epoto purgationes, interierunt, alios bilem, alios pituitam regerere vidissent, continuò, quod quisque viderat ab intereuntibus reiici, id demum hominem esse statuisset. ...
|
|
|
|
235
|
|
|
|
236 Textus XXX. Atenim in ipsis superpurgationibus nemo ad huc interiit, qui bilem solam ex purgasset. ...
|
|
|
|
237
|
|
|
|
238 Textus XXXI. Eadem accidunt & medicamentis, quae pituitam ducunt, assumptis: primùm siquidem pituitam vomunt, dein de bilem flauam, post atram, ad extremum verò sanguinem purum, ex quo demum moriuntur
|
|
|
|
239
|
|
|
|
240
|
|
|
|
241 Textus XXXII. Medicamentum enim, postquam in corpus subiit, primùm quidem educit id, quod sibi maximè omnium eorum, que in corpore insunt, est cognatum: deinde verò etiam alia extrahit, & purgat, non aliter, quàm plantae, ac semina terrae mandata: inest autem in terra, e acidum, & dulce, & amarum, & salsum, & qualecumque omnino aliud. ...
|
|
|
|
242
|
|
|
|
243
|
|
|
|
244
|
|
|
|
245
|
|
|
|
246
|
|
|
|
247
|
|
|
|
248
|
|
|
|
249 Textus XXXIII. Augescit in homine pituita hyeme: haec namque una eorum, quae in corpore insunt, maximè naturae affinitate cum hyeme congruit: frigidissima enim est. ...
|
|
|
|
250
|
|
|
|
251
|
|
|
|
252
|
|
|
|
253
|
|
|
|
254
|
|
|
|
355 Textus XXXIIII. Vere autem pituita adhuc viget in corpore, & sanguis augetur. ...
|
|
|
|
256
|
|
|
|
257
|
|
|
|
258
|
|
|
|
259
|
|
|
|
260
|
|
|
|
261
|
|
|
|
262 Textus XXXV. Aestate autem sanguis ad huc viget, & bilis succrescit, prouehiturque usque ad autumnum. ...
|
|
|
|
263
|
|
|
|
264
|
|
|
|
265
|
|
|
|
266 Textus XXXVI. Autumno sanguis paucissimus prouenit in homine: propterea quòd autumnus siccus est, & refrigerare iam hominem incipit. Verum atra bilis autumno tum plurima est, tum viribus potentissima
|
|
|
|
267
|
|
|
|
268
|
|
|
|
269
|
|
|
|
270
|
|
|
|
271 Textus XXXVII. Ineunte hyeme bilis refrigescit, & pauca prouenit: pituita verò vicissim augetur, idque tum à pluuiarum copia, tum à noctium longitudine
|
|
|
|
272
|
|
|
|
273
|
|
|
|
274
|
|
|
|
275
|
|
|
|
276
|
|
|
|
277
|
|
|
|
278
|
|
|
|
279
|
|
|
|
280 Textus XXXVIII. Atque haec quidem omnia hominis corpus perpetuò continet; verum tamen pro anni tempore instante singula modò augentur, interdum minuuntur, id que pro parte, & pro natura
|
|
|
|
281
|
|
|
|
282 Textus XXXIX. Nam ut annus totus omnium particeps est, scilicet calidi, frigidi, humidi, & sicci: neque enim ullum horum sine his omnibus, quae in hoc mundo sunt, stare, ne momento quidem temporis potest: quinimo si unum ex his desit, universa dispereant. ...
|
|
|
|
283
|
|
|
|
284
|
|
|
|
285
|
|
|
|
286
|
|
|
|
287
|
|
|
|
288
|
|
|
|
289
|
|
|
|
290
|
|
|
|
291 Textus XXXX. Ita quoque, sio quod eorum, quae homini cognata sunt, illum deficiat, homo viuere non possit
|
|
|
|
292
|
|
|
|
293
|
|
|
|
294
|
|
|
|
295
|
|
|
|
296
|
|
|
|
297 Textus XXXXI. Viget autem in anno modò hyems maximè, modò ver, modo aestas, modô autumnus. Haud aliter in homine interdum pituita voget, quandoque sanguis, nonnunquam bilis primùm flaua, deinde atra
|
|
|
|
298 Textus XXXXII. Euidentissimum horum argumentum est, quòd si quater anno idem medicamentum eidem homini praebere velis, hyeme tibi euomet pituitosissima, vere humididissima, aestate biliosissima, autumno nigerrima
|
|
|
|
299
|
|
|
|
300
|
|
|
|
301 Textus XXXXIII. Cùm haec igitur ita se habeant, par est, ut quicumque morbi hyeme augentur, aestate finiantur, qui autem aestate increscunt, hyeme desinant: nisi sint ex iis, qui intra dierum circuitum soluuntur (dierum autem circuitum alias explicabo) at qui vere oriuntur, morbi, horum solutio autumno expectanda est: autumnales demum morbos vere solui est necesse. ...
|
|
|
|
302
|
|
|
|
303
|
|
|
|
304 Textus XXXXIIII. Atque ita medicum decet obsistere morbis singulis, tanquam pro anni tempore secundùm naturam maximè se habente, in corpore vigentibus
|
|
|
|
305
|
|
|
|
306
|
|
|
|
307
|
|
|
|
308 De usu et viribus elementorum
|
|
|
|
309
|
|
|
|
310
|
|
|
|
311
|
|
|
|
312
|
|
|
|
313
|
|
|
|
314
|
|
|
|
315
|
|
|
|
316
|
|
|
|
317
|
|
|
|
318
|
|
|
|
319
|
|
|
|
320
|
|
|
|
321
|
|
|
|
322
|
|
|
|
323
|
|
|
|
324
|
|
|
|
325
|
|
|
|
326
|
|
|
|
327
|
