| début |
fin |
|
|
|
|
[sans numérotation] [Dos]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Plat supérieur]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Ex Dono Magistri Gillet 1764]
|
|
|
|
[sans numérotation] Table manuscrite
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
[sans numérotation] [Page de titre]
|
|
|
|
[sans numérotation]
|
|
|
|
3 Praefatio. Benevole lector
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5
|
|
|
|
6
|
|
|
|
7
|
|
|
|
8
|
|
|
|
9
|
|
|
|
10
|
|
|
|
11
|
|
|
|
12 In nomine sanctissimae trinitatis incipio scribere primam centuriam meae appendicis generalis, sive expositionis omnium meorum scriptorum hactenus editorum. I. De igne, & sale, & quid sit alchymia
|
|
|
|
13 II. Demonstratio, quâ, ignem & salem, nobilissimas dei creaturas, atque in igne purissimum salem, & in sale efficacissimum ignem, absconditum esse, probatur
|
|
|
|
14
|
|
|
|
15 III. Porrò demonstratur, in omnibus salibus admirabilem ignem reconditum latere, cujus opera quam plurimae res admirabiles tam in medicina, quàm alchymiâ perficiantur : atque etiam omninò fieri posse, ut ex vitriolo lapis veterum sapientum, ex sale petrae spirituale aurum, & excellens flava tinctura, & ex communi sale marino vera margarita philosophorum paretur
|
|
|
|
16 IV. De praeparatione ignis vitrioli
|
|
|
|
17
|
|
|
|
18 V. Proba, an oleum hoc vitrioli probè paratum, ac satis forte, & idoneum sit, ad operationem illam, de qua hîc agitur / VI. Aliud experimentum
|
|
|
|
19 VII. Alia adhuc proba / VIII. De hujus ignis vitrioli usu in medicinâ
|
|
|
|
20 IX. De generali usu hujus olei in alchymiâ
|
|
|
|
21 X. De hujus ignis in aliis artibus usu / XI. Evidens demonstratio talis ignis, etiam in culinario, & unicuique noto sale latentis
|
|
|
|
22
|
|
|
|
23
|
|
|
|
24 XII. De praeparatione ignis salis
|
|
|
|
25 XIII. Rectificati spiritus salis, in humidum & frigidum ignem concentratio
|
|
|
|
26
|
|
|
|
27 XIV. Modus, quo preciosissimus ille salis unio, aliquâ saltem ratione, conspicuus reddi queat
|
|
|
|
28
|
|
|
|
29 XV. Philosophicum unionem ex sale eliciendi operatio / XVI. Quomodo acquisitus unio visibilis reddatur
|
|
|
|
30
|
|
|
|
31
|
|
|
|
32 XVII. Facilior unionem philosophicum consequendi modus
|
|
|
|
33
|
|
|
|
34 XVIII. De praeparatione humidi & frigidi ignis salis petrae
|
|
|
|
35
|
|
|
|
36 XIX. De aluminis igne humido / XX. De humido & frigido sulphuris igne
|
|
|
|
37
|
|
|
|
38
|
|
|
|
39 XXI. Modus potentissimum, ex quovis ligno, aut quacunq ; herba ignem extrahendi, concentrandi, & palpabilem ac visibilem reddendi
|
|
|
|
40
|
|
|
|
41
|
|
|
|
42 XXII. Vitis ignem manifestandi ratio
|
|
|
|
43 XXIII. Alius ex tartaro, longè fortiorem ignem, eliciendi modus / XXIV. Adhuc vehementiorem ex tartaro ignem eliciendi ratio
|
|
|
|
44 XXV. Ignium ex animalibus praeparatio, & concentratio
|
|
|
|
45 XXVI. Ignem ex urinâ hominis parandi operatio
|
|
|
|
46 XXVII. Observationes, ignis animalis praeparationem, concernentes
|
|
|
|
47
|
|
|
|
48
|
|
|
|
49
|
|
|
|
50
|
|
|
|
51
|
|
|
|
52 XXVII. Generalis usus nostrorum concentratorum, igneorum, & maturantium spirituum, ex salibus extractorum, in metallorum in nobiliora emendatione, & conversione. Praeparatio item multorum excellentium medicamentorum, & augmentum, atq ; emendatio plurium aliarum artium, breviter hîc demonstrata, quae prolixius, deo dante, in particulari usu declarabuntur
|
|
|
|
53
|
|
|
|
54
|
|
|
|
55
|
|
|
|
56
|
|
|
|
57
|
|
|
|
58
|
|
|
|
59 XXIX. Infallibilis praxis, crudorum salium adjumento, imperfectiora metalla, in perfectiora mutandi
|
|
|
|
60
|
|
|
|
61
|
|
|
|
62 XXX. Quomodo metalla ab hostibus suis occidantur, & in meliora transmutentur
|
|
|
|
63
|
|
|
|
64
|
|
|
|
65 XXXI. Brevis & compendiosa ratio fugax aurum ex coloratis silicibus, rubro talco, granatis, arenâ, argillâ, similibusque terris metallicis extrahendi, & corporale reddendi
|
|
|
|
66 XXXII. Quomodo ex mineris extractis, adhuc verus sal petrae, cum emolumento, comparari queat
|
|
|
|
67
|
|
|
|
68 XXXIII. Via monstrans extractionem volatilis & fixi auri ex aquâ, quâ minerae ablatae sunt ; atque emolumentum, quod ex aquâ illâ percipi queat
|
|
|
|
69
|
|
|
|
70 XXXIV. Alius & melior modus aurum ex aqua regis eliciendi
|
|
|
|
71 XXXV. Facilis confectio aquae regis, ad minerarum extractionem / XXXVI. Alia ratio adhuc facilior aquam regis ad extractionem parandi
|
|
|
|
72 XXXVII. Quomodo calx argenti, quae aurum ex aquâ regis expiscata est, recuperanda sit
|
|
|
|
73 XXXVIII. Quomodo praecipitatum argentum, sine ponderis detrimento, reducendum sit
|
|
|
|
74 XXXIX. Argentum fugax majore cum utilitate reducendi alius modus
|
|
|
|
75 XL. Operatio per humidam viam lapides, & mineras argenti, & cupri pauperes, extrahere docens
|
|
|
|
76 XLI. Modus adhuc longè facilior, sine fusione, per ignem, aurum & argentum, ex pauperibus mineris, arenâ, argillâ, aliisque similibus mineralibus, copiosè extrahendi
|
|
|
|
77 XLII. Praeparatio aquae, ad auri extractionem necessariae
|
|
|
|
78 XLIII. Alia ad extrahendum argentum aqua / XLIV. Alius modus facilis aurum & argentum ex pauperibus mineris copiosè extrahendi, paucorum, aut ferè nullorum sumptuum
|
|
|
|
79 XLV. Aurum & argentum ex mineris eliciendi, alia ratio facilior / XLVI. Ex pingui argillâ copiosè aurum & argentum eruendi operatio facilis
|
|
|
|
80 XLVII. Quomodo artis ope aurum ex granaetorum, agatharum, saphirorum, & rubinorum arenâ, aliisque lapidosis terris mineralibus, neque fusionem, neque plumbum, neque acres aquas admittentibus, facile & copiosè eliciendum sit
|
|
|
|
81
|
|
|
|
82 XLVIII. Firmissima demonstratio, quod bactenus praescriptis modis acres aquae, & sales, ex mineris aurum & argentum continentibus, quasi sine sumptibus, plus auri & argenti, quàm sumptuosi ignes fusorii eliciant
|
|
|
|
83
|
|
|
|
84
|
|
|
|
85 Sequuntur jam particulares aliquot transmutationes imperfectorum metallorum in perfectiora, per ignem vulgarem, & salem crudum, ac non vulgarem, concentratum, & humidum ignem salis. XLIX. Fundamentalis & evidens demonstratio, quod vera metallorum transmutatio in omnibus terrae locis, ubicunque homines habitare possunt, imò in minimis etiam rusticorum casis, & quidem iisdem materiis, & vasis, quae in ipsis reperiuntur, exerceri possit
|
|
|
|
86
|
|
|
|
87 L. Quomodo ex hoc cupri colore partim viridi, partim coeruleo, aurum & argentum separandum sit
|
|
|
|
88
|
|
|
|
89 LI. Quo pacto ex quovis cupro purum aurum elici possit
|
|
|
|
90 LII. Ex vitriolo naturale aurum extrahendi modus
|
|
|
|
91 LIII. Quomodo ex Sale Marino, vel aquâ Marinâ aurum sit eliciendum, non quidem cum emolumento, sed ut duntaxat demonstretur, etiam aquâ Marinâ aut Sale Marino aurum occultari
|
|
|
|
92 LIV. Quomodo ex pauperibus cupri mineris, ex quibus vulgariter nullum commodum percipi potest, cuprum, ut & ipsum aurum, si adfuerit, facilè & sine sumptibus extrahendum & separandum sit
|
|
|
|
93 LV. Quomodo aurum per ignem & salem facili negotio ex cupro separetur / LVI. Quomodo cuprum ex aquâ vitriolatâ extractum, & virgis ferreis adhaerens, in aes viride sit mutandum
|
|
|
|
94
|
|
|
|
95 LVII. Ex feris plumbi mineris, aut venis, nullam liquefactionem admittentibus, ex quibus non vulgari ratione bonum plumbum, multò minus aurum aut argentum expromi possunt, cum utilitate non modò plumbum, sed etiam aurum & argentum elicere
|
|
|
|
96 LVIII. Alia via docens ope salis & ignis, cum emolumento magno, argentum & aurum educere, ex omnibus feris & indomitis terris metallicis, in quarum venis ut plurimum plumbum, cuprum, glarea, ferrum, aut lapis calaminaris in societatem coiverunt, & vulgaribus operationibus omnem utilitatem negant
|
|
|
|
97 LIX. Quomodo metalla per puros ignes, seu igneos spiritus salium emendanda sint
|
|
|
|
98
|
|
|
|
99 LX. Altius jam ascendamus & demonstremus, quàm incredibilia miracula, nostri arcani ignes salium, apud magnum illud philosophorum opus edant
|
|
|
|
100
|
|
|
|
101
|
|
|
|
102
|
|
|
|
103
|
|
|
|
104
|
|
|
|
105
|
|
|
|
106 LXI. Quomodo igne nitroso, & humido, subtile sulphur vegetabile acuendum sit, ut metallorum sulphur fixum, sive puram tingentem animam extrahat
|
|
|
|
107
|
|
|
|
108
|
|
|
|
109
|
|
|
|
110
|
|
|
|
111
|
|
|
|
112
|
|
|
|
113
|
|
|
|
114
|
|
|
|
115
|
|
|
|
116
|
|
|
|
117
|
|
|
|
118 LXII. Quid spiritus sint, & quâ ratione bonum, aut malum operentur
|
|
|
|
119
|
|
|
|
120 LXIII. Concentratorum spirituum ex salibus, particularis in medicinâ usus
|
|
|
|
121
|
|
|
|
122 LXIV. Antidotum contra venenum / LXV. Quorum animalium dentes & cornua prae caeteris in medicinâ excellant / LXVI. Experimentum indicaens, qui vermes ad medicinam idonei sint
|
|
|
|
123 LXVII. Experimentum indicans, quae herbae ad medicinam utiles, aut inutiles sint
|
|
|
|
124 LXVIII. Ex venenosis vermibus, & insectis medicamentum efficax parandi modus
|
|
|
|
125 LXIX. Medicamentum ex vermibus, per humidos ignes solutis, separandi medus / LXX. Operatio in omnibus generibus vermium tractandis usurpanda
|
|
|
|
126
|
|
|
|
127 LXXI. Separatio liquoris medicinalis ab humido igne, post olei separationem
|
|
|
|
128 LXXII. An etiam quivis humidus ignis salis ad hunc laborem idoneus sit ?
|
|
|
|
129 LXXIII. Quaestio. An etiam plura alia scitu utilia ex hac venenosorum vermium solutione addisci possint ?
|
|
|
|
130 LXXIV. Uniuscujusque vermis in terrâ, piscis in aquâ, avis in aëre, imò ipsius hominis internam naturam cognoscendi modus
|
|
|
|
131
|
|
|
|
132 LXXV. Bonorum medicamentorum ex venenatis vegetabilibus, per concentratos spiritus salium, praeparatio
|
|
|
|
133 LXXVI. Subjectorum nimis vehementer purgantium correctio, per humidos ignes, ut tutò ipsorum usus admittatur / LXXVII. Correctio nimis vehementer operantium diureticorum, ut tutò adhiberi in calculi curatione queant / LXXVIII. Narcoticorum, & somniferorum subjectorum, per humidos nostros ignes emendatio, ut sine periculo vires suas exerceant
|
|
|
|
134 LXXIX. Venenatorum subjectorum simul purgantium, sudorem provocantium, urinam propellentium, & somnum excitantium, per ignes nostros, emendatio, ut non modò tuta evadant, sed etiam multum boni in medicinâ efficiant
|
|
|
|
135 LXXX. An etiam venenata mineralia, perinde ac vegetabilia, & animalia, nostro arcano, & humido igne salis corrigi, & in salubria medicamenta converti possint ? / LXXXI. Quomodo venenata, & fugacia mineralia nostris humidis ignibus, invertenda sint, ut fugax, fixum, & venenum medicamentum evadat
|
|
|
|
136 LXXXII. Modus immutandi fugacia & facilis fluxus mineralia, per humidos salium ignes, ut fixa fusionem aegrè admittant
|
|
|
|
137
|
|
|
|
138 LXXXIII. Quomodo mercurius fugax figendus sit, ut candefactionem admittat
|
|
|
|
139 LXXXIV. Aliud experimentum facilius demonstrans possibilitatem, per nostros ignes salium arcanos, reddendi mercurium in igne constantem, quod notus, & vulgaris ignis efficere nequit
|
|
|
|
140
|
|
|
|
141 LXXXV. Historia vini tenacis ac corrupti, ad suam claritatem & bonitatem pristinam, reductionem & restitutionem enarrans
|
|
|
|
142
|
|
|
|
143 LXXXVI. Quomodo nostri humidi ignes salis, flavum, & vulgare sulphur, aliquo modo, figere possint, ut aequè in medicinâ, quàm in alchymiâ cum emolumento, ad usum adhiberi possit
|
|
|
|
144 LXXXVII. Modus per nostros ignes salium humidos, antimonium in niveum medicamentum convertendi, quod contra pestem, febres omnes, atque alios morbos cum fructu usurpabitur
|
|
|
|
145 LXXXVIII. Quo pacto per nitrosum ignem, nigrum & crudum antimonium, in album pulverem redigendum, & combustibile, ac flavum sulphur ab eo separandum sit, ut quasi panacea omnibus morbis resistat, & per 4. Emunctoriae, vomitus, sedes, sudorem & urinam operetur
|
|
|
|
146 LXXXIX. Quâ ratione salis culinarii ignis concentratus antimonium, instar butyri, ex retortâ expellat, & materiam exhibeat, in medicinâ & alchymiâ cum utilitate adhibendam
|
|
|
|
147 XC. Modus nitrosi ignis operatione, mercurium in rubrum & fortiter purgans medicamentum convertendi
|
|
|
|
148 XCI. Internum & flavum nostri humidi, & albi ignis nitrosi colorem, ab interioribus ad exteriroa convertendi, & visibilem reddendi ratio
|
|
|
|
149
|
|
|
|
150
|
|
|
|
151 XCII. De magnetis sibi simile attrahentis admirandâ naturâ
|
|
|
|
152 XCIII. Perspicua, & evidens demonstratio asserens, etiam occultissimas res per magnetes suos manifestari, & visibiles reddi posse
|
|
|
|
153
|
|
|
|
154 XCIV. Operatio, rerum internas & occultas, atque proprietates, per attrahentes, aut depellentes magnetes, manifestari, & acquiri posse affirmans
|
|
|
|
155
|
|
|
|
156
|
|
|
|
157
|
|
|
|
158
|
|
|
|
159
|
|
|
|
160
|
|
|
|
161
|
|
|
|
162 XCV. Nitro animam suam auream extrahendi modus
|
|
|
|
163 XCVI. Quomodo humidus & frigidus ignis nitrosus, ad visibilem suam flammam reddendum, reducendus sit
|
|
|
|
164
|
|
|
|
165 XCVII. Operatio ostendens modum, salispetrae ad summum subtilitatis gradum promoti auxilio, metallorum imperfectorum sulphur superftuum comburens accendendi, & comburendi, sicut ignis communis lignum exurit, ut praeter paucum salem fixum, & cinerem, nihil omninò supersit : sicut & in metallorum impurorum combustione hac, per purissimum nostrum salempetrae, etiam nihil remanet, nisi aurum illud, & argentum fixum, quod in metallo spiritualiter latuit, & cum scoriis combustibilibus relinquitur
|
|
|
|
166
|
|
|
|
167
|
|
|
|
168
|
|
|
|
169 XCVIII. Modus vitra in distillatione, & digestione imponendi, & conservandi, ut materia ebulliens non effundatur
|
|
|
|
170 XCIX. Modus ejusmodi crucibula parandi, quae metalla fusa diu conservent, ut nec rumpi, nec liquari queant / C. Infallibilis demonstratio, quod in sale, & igne cuncta occulta lateant, vel quod solis & salis ope cuncta generentur, oriantur, crescant, & augeant
|
|
|
|
171
|
|
|
|
172
|
|
|
|
173
|
|
|
|
174
|
|
|
|
175
|
|
|
|
176
|
|
|
|
177
|
|
|
|
178
|
|
|
|
179 Admonitio ad benevolum lectorem, sive nemini praescribens propositio, quâ ostenditur, quantum emolumenti, ex meâ non sumptuosâ auri & argenti, ex fugacibus mineris, extractione, communis patria consequi possit
|
|
|
|
180
|
|
|
|
181
|
|
|
|
182
|
|
|
|
183
|
|
|
|
184
|
|
|
|
185
|
|
|
|
186
|
|
|
|
187 Altera admonitio brevior
|
|
|
|
188
|
|
|
|
189
|
|
|
|
[page blanche]
|
